Na spomen-kosturnicu, u kojoj su, kako je napisano, zemni ostaci nekih žrtava, umjesto komunističkih obilježja tek prošle godine postavljena je nadgrobna ploča na kojoj je navedeno da je 29. bojna natporučnika NDH Josipa Kurelca u svom nadiranju ka Drini počinila genocid nad srpskim narodom Srebrenice ubivši 2.262 srpska civila, među kojima 430 djece.
Prema zvaničnim podacima, u Srebrenici i na Zalazju je prije 73 godine ubijeno 228 Srba, od kojih 80 djece, a prema nezvaničnim podacima, ubijeno je više od 250 srpskih civila za ta dva dana u Srebrenici i okolnim selima.
Prislužene su svijeće za pokoj duša nastradalih nevinih žrtava, a delegacije Boračke organizacije, Organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila kao i delegacija Srba članova opštinskog rukovodstva Srebrenice položile su cvijeće kod spomen ploče čime su obilježene 73 godine od njihovog ubistva.
Parastos je služio srebrenički sveštenik protojerej Aleksandar Mlađenović u prisustvu potomaka i drugih Srba iz ovog mjesta.
Tačan broj nastaradalih i sahranjenih u ovoj kosturnici nije nikada utvrđen.
“U Srebrenici su ustaše, prema njihovim pisanim dokumentima, 14. juna 1943. godine, ubile više od 155 srpskih civila. Tada je ubijena i porodica jednog stomatologa Jevreja i jednog muslimana – predsjednika suda u ovom mjestu, koji je bio oženjen Srpkinjom”, ispričao je danas Miloš Nikolić čiji je djed Jovo sa snajom Vasilijom i jednom petočlanom jeverejskom porodicom ubijen u kući u kojoj on sada živi.
Ubijena jevrejska porodica, prema Nikolićevim saznanjima, bila je u srodstvu sa književnikom Isakom Samokovlijom.
Nikolić ističe da je narednog dana u selu Zalazje ubijeno još 97 Srba, a prema nekim podacima i 107, među kojima 45 iz porodice Rakić, 16 Maksimovića i 15 Dragičevića.
Nikolić precizira da je Francetićev legionar, ustaški satnik Josip Korelec, zbog pogibije svog brata u borbama kod Srebrenice, naredio da se izvrši odmazda i predvodio je masakriranje koje su ustaše, uz pomoć nekih domaćih pristalica, svirepo počinile nad srpskim civilima.
“Ubijali su sve Srbe koje su zatekli u kućama. Stradale su cijele mnogočlane porodice Stevanović, Krstić i druge. Ubijeno je pet članova porodice pekara Ostoje Stevanovića, kao i 15 civila iz srebreničkog sela Brežani koji su se tog dana zatekli u Srebrenici. Među ubijenim nije bio nijedan vojnik, a civili su ubijani svirepo na različite načine”, priča Nikolić.
Prema njegovim riječima, ploče sa imenima nastradalih nalazile su se u srebreničkoj crkvi, ali su u posljednjem ratu polupane i nestale jer su tako potomci srpskih ubica htjeli da izbrišu istorijske činjenice i pamćenje o srpskom stradanju na ovom prostoru.
Nikolić je naglasio da se broj i imena svih nastradalih 14. juna 1943. godine, na ovom području, nikada nisu tačno utvrdili, jer to nije bio interes komunističkog sistema, ali se zna da je nakon Drugog svjetskog rata taj ustaški oficir osuđen u Zagrebu i kažnjen na neku simboličnu zatvorsku kaznu za zločin koji je počinio.
Ubijeni su bili bačeni i djelimično zatrpani u jami na lokaciji u blizini današnje policijske stanice odakle je prilikom izgradnje kolektora dio posmrtnih ostataka 1971. godine prenesen u ovu kosturnicu, a dio iz drugih jama nikada nije prenesen i dostojno sahranjen.
U Drugom svjetskom ratu nestala su sva srpska sela na širem području Suđeske kao što su Slatina, Lipovac, Žedanjsko, Šušnjari i još neki srpski zaseoci i njihova imanja su nakon rata na misteriozan način zaposjeli i koristili muslimani.
Današnjem parastosu prisustvovao je i Cvijetin Maksimović čiji je djed Bogdan jedini iz porodice Maksimović preživio pokolj na Zalazju jer je ranije bio odveden u zarobljeništvo u Njemačku odakle se vratio 1945. godine.
“Apsurdno je, ali je istinito, da se ognjište Maksimovića nije ugasilo zahvaljujući tome što je moj djed bio u zarobljeništvu”, kaže Cvijetin.
Prema njegovim riječima, u ovoj spomen kosturnici nisu kosti nikavih imaginarnih antifašista, kako je decenijama predstavljano, nego Srba koje su ubile ustaše.
On je istakao da se ove žrtve i zločini ne smiju zaboraviti i da su srpska pokoljenja dužna da se prisjećaju ovih mučenika, odaju im poštu i čuvaju uspomenu na njihovo stradanje da se nikada ne bi zaboravilo i ponovilo.
(SRNA)