U Republici Srpskoj je do sada istraženo 14 pećina. Speleolozi tvrde da su sve one pravi biseri prirode, koji bi mogli primamiti hiljade turista.
Ipak, turistima su djelimično dostupne samo Rastuška pećina kod Teslića i Orlovača kod Pala, i to samo za grupe koje se unaprijed najave.
U ostalim pećinama raskošni nakit čami u mraku, pa ni mještani obližnjih gradova često ne znaju da su u njima skrivene ikone, praistorijski crteži i ledenjaci.
Rastuša kao Pariz
U Evropi postoje samo tri pećine sa tigrastim šarama na nakitu. Jedna se nalazi kod Pariza, druga u blizini Vićence, a treća u selu Rastuša kod Teslića.
Ovaj biser prirode iz mraka su izvukli aktivisti lokalne organizacije „Eko park“. Popločali su i osvijetlili 350 metara pećinskih hodnika, u kojima su mještani ranije gajili pečurke, i u Rastušu doveli prve turiste. Godišnje pećinu posjeti oko 2.000 turista i đaka.
Arheolozi sa univerziteta Kembridž 2010. su u Rastuškoj pećini pronašli ostatke praljudi, stare oko 20.000 godina, te oružje iz Ledenog doba.
Podzemni biser nadomak Jahorine
U Orlovači, pećini koja se nalazi u blizini Pala, Sarajeva i Jahorine, pored magistralnog puta, za turističke posjete je prilagođeno 580 od 2.500 metara podzemnih hodnika.
Pećina je puna nakita raznih boja, od koralno crvene do ćilibarski žute. U njoj su otkriveni ostaci pećinskog medvjeda od prije 16.000 godina i nekoliko milenijuma stara grnčarija.
Molitva u pećini
Jedina pećina u Srpskoj koja se koristi kao sakralni objekat je Pavlova pećina u blizini Trebinja.
Ovdje je, prema predanju, apostol Pavle potajno krstio narod, krijući se od Rimljana, koji su ga progonili. Svake godine o Petrovdanu u ovoj pećini se okupe vjernici i tu se služi liturgija.
Pećina ima kameni oltar i ikonu apostola Pavla, te malo podzemno jezero. Vjeruje se da će djevojke koje se na Petrovdan umiju vodom iz tog jezera biti lijepe i zdrave, a narod je ubijeđen da je voda iz pećine ljekovita.
Najveća, najviša, najstarija…
- Najduža pećina u RS je Velika pećina u Fatničkom polju kod Bileće; duga je 2.800 metara
- Vaganska pećina kod Šipova, na 920 metara nadmorske visine, najviša je pećina u RS i vijekovima je bila sklonište za čobane, pa se jedna od četiri njene dvorane zove Čobanska dvorana
- U pećini Kuk kod Kalinovika nađeni su ostaci pećinskog medvjeda stari oko 40.000 godina
- Ledana kod Ribnika je najveća ledena jama u RS
- Najveća kolonija slijepih miševa živi u pećini Mišarici kod Banjaluke
- U Pećini pod Lipom kod Sokoca nađeni najstariji paleolitski crteži u RS
(Srpskainfo)