Projekat izgradnje gasovoda iz Srbije prema Republici Srpskoj, tačnije “Nova istočna interkonekcija”, po svemu sudeći, iako je prošla Savjet ministara BiH, neće dobiti podršku Predsjedništva BiH, međutim postavlja se pitanje može li Republika Srpska sama, bez institucija Bosne i Hercegovine, da realizuje taj projekat.
Pravni stručnjaci iz Republike Srpske tvrde da može i da se po pitanju tog projekta ne treba primjenjivati Zakon o postupku zaključivanja i izvršavanja međunarodnih ugovora, već Ustav BiH i Sporazum o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa između Republike Srpske i Republike Srbije.
Naime, u članu 3.2 a) Ustava Bosne i Hercegovine navodi se da “entiteti imaju pravo da uspostavljaju posebne paralelne odnose sa susjednim državama, u skladu sa suverenitetom i teritorijalnim integritetom Bosne i Hercegovine”. Na osnovu tog člana, odnosno Ustava BiH, Republika Srpska i Republika Srbija u septembru 2006. godine potpisale su Sporazum o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa, a kasnije, u junu naredne godine, Narodna skupština Republike Srpske usvojila je i Zakon o ratifikaciji Sporazuma o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa između Republike Srpske i Republike Srbije.
“Kad Ustav kaže specijalne odnose, to onda znači i ugovorne odnose, uključujući i ugovorne odnose na svakom polju privrede, u šta spada i izgradnja gasovoda iz Srbije kroz Republiku Srpsku. Za izgradnju ovakvog gasovoda, kao privrednog projekta, ne treba da se zaključuje međunarodni ugovor između BiH i Srbije, već privredni ugovor između Republike Srpske i Srbije, u sklopu specijalnih veza između Republike Srpske i Srbije na osnovu prava na specijalne paralelne odnose, garantovanog Ustavom BiH”, rekao je za “Nezavisne novine” Milan Blagojević, profesor Ustavnog prava iz Banjaluke.
Dalje, članom 2. Sporazuma o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa između Republike Srpske i Republike Srbije propisana je saradnja između Srbije i Republike Srpske na privrednom planu, a ta saradnja znači i zaključivanje privrednih ugovora na svakom privrednom planu, što uključuje i ugovore između Republike Srpske i Srbije, a ne između Srbije i BiH, za izgradnju, a onda i privrednu eksploataciju istočne gasne konekcije.
“Privredni ugovor između Srpske i Srbije o izgradnji i eksploataciji gasa za istočnu gasnu konekciju ne bi bio niti je međunarodni ugovor u smislu tog zakona na nivou BiH, nego se primjenjuje član 3.2 a) Ustava BiH i član 2, alineja 1, Sporazuma o specijalnim paralelnim odnosima Republike Srpske i Srbije”, naglašava Blagojević.
Podsjećanja radi, Republika Srpska već godinama pokušava da izgradi gasovod koji bi išao trasom od Inđije (Srbija), preko Mačvanskog Prnjavora, koji je takođe u Srbiji, i u Republiku Srpsku bi ušao kod Bijeljine i dalje išao prema Doboju, Banjaluci, Prijedoru i Novom Gradu, međutim taj projekat sa nivoa Bosne i Hercegovine konstantno se opstruiše.
Trenutno, odluka o pregovorima sa Srbijom prošla je Savjet ministara BiH ali Denis Bećirović i Željko Komšić, bošnjački i hrvatski članovi Predsjedništva BiH, već su se izjasnili da neće dati podršku tom projektu dok se ne usvoji Zakon o gasu BiH, na koji Republika Srpska ne pristaje.
(Nezavisne – Foto: Arhiva)