Non-pejper slovenačkog premijera Janeza Janše o “dovršetku raspada SFRJ” bio je probni balon da bi se vidjele reakcije svih strana. Moguće da se to pitanje zvanično nađe na evropskom stolu do kraja 2021.
Janša bi, tvrde poznavaoci prilika, mogao da iskoristi svoju poziciju privremenog čelnika te evropske institucije ne bi li i ozvaničio svoj plan za Balkan, koji je “dovršetak raspada SFRJ”. U neslužbenom diplomatskom dokumentu, koji je Janša navodno uputio u Brisel (navodno ga je dobio predsednika Evropskog saveta Šarl Mišel), iznijete su, pored ostalog, ideje za podelu BiH, pripajanje Republike Srpske Srbiji i ujedinjenje Kosova sa Albanijom. Srpski dio Kosova bi dobio poseban status, po uzoru na Južni Tirol, autonomnu pokrajinu u sjevernoj Italiji, gdje većina stanovništva govori njemački.
Slovenci su ti koji će, po svemu sudeći, iskoristiti priliku u Evropskom savjetu i tu pokušati da iznesu predloge za rješenje pitanja Balkana, ocjenjuje za Kurir bivši šef diplomatije SRJ Vladislav Jovanović.
– Moguće je da “mislioci” koji bi da riješe pitanje Balkana imaju rezervno rješenje koje bi hteli da predstave pred Evropskim savetom, kao i da postoji i korak dalje od toga, ali se on ne otkriva. Moguće je da je razvijen cijeli koncept i da se nalazi u odmakloj fazi, jer SAD ne odgovara da se zakopava u mjestu s Kosovom, a treba da rješava za sebe bitnija pitanja u vezi s Rusijom i Kinom. Ovaj non-pejper, koji je potekao od Slovenaca, što oni pak sigurno nisu uradili u svoje ime, mogao bi da bude tek probni balon da se vidi kako bi javnost reagovala – smatra Jovanović.
I bivši diplomata Milisav Paić za Kurir ocenjuje da je potez Slovenaca, kako se čini, probni balon da bi se vidjela reakcija svih uključenih strana.
– Ovo što su Slovenci po svoj prilici sastavili, iako sumnjam da su to uradili bez partnera u EU i SAD, trebalo bi da pokaže kakva će da bude reakcija drugih značajnijih zemalja, s jedne strane SAD i Zapada, potom Rusije i na kraju Kine, jer bi to predstavljalo neku vrstu Berlinskog kongresa koji bi bio pod patronatom velikih sila. No, izuzetno je komplikovano to pitanje i, prije svega, u pitanju je probni balon kako bi se ispitalo reagovanje svih zainteresovanih strana – smatra Paić.
On ističe da bi slovenački predlog, kada bi bila u pitanju samo BiH, možda i bio izvodljiv, ali, kako dodaje, ako bi se radilo o nekom paketu koji uključuje i Kosovo i Metohiju i Crnu Goru, te Sjevernu Makedoniju, to bi teško moglo da prođe bez najšireg konsenzusa svih zainteresovanih strana.
– Najbolje bi u tom smislu bilo da se organizuje međunarodna konferencija koja bi bila pod patronatom Ujedinjenih nacija, a ne EU, možda bi se tada i moglo iznaći trajno rešenje – smatra on.
(Kurir – Foto: Kurir/Ilustracija)