Vlada Republike Srpske u najnovijem Izvještaju upućenom Savjetu bezbjednosti UN navodi da je potpuno neosnovana retorika koja sugeriše da bi se rat u Ukrajini na neki način mogao proširiti na BiH, te da oni koji tvrde suprotno samo potpiruju strah radi ostvarivanja političke koristi.
– Nadaju se da će uzbunjivanjem međunarodne zajednice zbog bezbjednosti u BiH podstaći strane zemlje da snažnije intervenišu da bi se ukinuo decentralizovani sistem garantovan Dejtonskim mirovnim sporazumom. Kao što zvaničnici misije EUFOR-Altea dosljedno ističu, od izbijanja rata u Ukrajini, ne postoji prijetnja po mir u BiH. Dana 26. aprila 2023. godine, EUFOR je još jednom ponovio da ne vidi nikakvu opasnost u pogledu bezbjednosne situacije u BiH – navodi se u 29. Izvještaju Savjetu bezbjednosti UN.
U dokumentu se ističe da neki strani komentatori koji ne žele dobro Republici Srpskoj redikulozno tvrde da se Republika Srpska koristi kao oruđe ruske spoljne politike, nazivajući snažne istorijske i kulturne veze između Srba i Rusa prijetnjom miru, te se dodaje da ko god je vidio kako Republika Srpska reaguje na pritiske stranih prijestonica, zna koliko je ova dezinformacija apsurdna.
Iz Vlade naglašavaju da je činjenica da Republika Srpska definiše sopstvenu politiku i bazira je isključivo na interesima i željama sopstvenog naroda.
– Dugi niz godina, Republika Srpska dosljedno zahtijeva da sve strane u BiH i van BiH poštuju Dejtonski mirovni sporazum, uključujući ustavnu autonomiju Republike Srpske i ograničenja mandata OHR-a. Ovaj zahtjev odražava samo prioritete naroda Republike Srpske i nema nikakve veze sa željama bilo koje strane sile – iako Republika Srpska smatra da svaki svjedok Dejtonskog sporazuma treba da podrži njegovo vjerno sprovođenje – navodi se u Izvještaju.
Iz Vlade podsjećaju da Republika Srpska snažno podržava integraciju BiH u EU, ne zbog mišljenja stranih sila, nego zbog ekonomskih i drugih prednosti koje će reforme i eventualno članstvo u EU donijeti njenim narodima, ali se još jednom odbacuje mogućnost svrstavanja na jednu od strana u sukobu u Ukrajini.
– Republika Srpska smatra da je rat u Ukrajini tragičan sukob dva bratska naroda. Republika Srpska nedvosmisleno govori da se teritorijalni integritet Ukrajine mora poštovati i da počinioci svih ratnih zločina moraju biti izvedeni pred lice pravde. Međutim, Republika Srpska nije u mogućnosti da podrži svrstavanje BiH na bilo koju stranu u sukobu, što je korak koji bi bio suprotan volji većine građana Republike Srpske. Bilo bi nepromišljeno i neodgovorno da BiH, zemlja koja zavisi od ruskog prirodnog gasa, rizikuje ekonomsku propast uvođenjem sankcija koje ne bi imale značajan efekat u Rusiji – navodi se u dokumentu.
U Izvještaju se ističe da je u višenacionalnoj zajednici kao što je BiH, dužnost svih – a posebno onih na rukovodećim pozicijama – da govore i djeluju odgovorno i pokažu nacionalnu i vjersku toleranciju, ali da je, nažalost, posljednjih mjeseci viđen niz primjera mržnje i netolerantnih postupaka i poruka prema Srbima u BiH.
– Na primjer, u januaru, nakon što je srpski član Savjeta ministara upotrijebio drevni i zajednički srpski pozdrav /pozdrav sa uzdignuta tri prsta koji predstavljaju Sveto Trojstvo/ ispred Parlamentarne skupštine BiH, Skupština Kantona Sarajevo jednoglasno je snažno osudila upotrebu srpskog pozdrava ispred institucija na nivou BiH. Sarajevska odluka Srbima šalje zlokobnu poruku da nisu dobrodošli ni u organima na nivou BiH, niti u Sarajevu – navodi se u Izvještaju.
Iz Vlade podsjećaju i na izjave političkih predstavnika koje idu u prilog navedenoj tvrdnji, kao što je Šemsudin Mehmedović, poslanik SDA u Parlamentarnoj skupštini BiH, u martu opsceno naveo “vezu” između Adolfa Hitlera, s jedne strane, i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika sa druge, kao i na izjavu poglavara Islamske zajednice BiH Huseina Kavazovića, koji je rekao da, ako državne institucije padnu, “moramo biti spremni braniti ovu zemlju i oružjem i u to niko ne treba sumnjati”.
– Na jednoj molitvi u februaru, glavni imam u Kozarcu u Republici Srpskoj vrijeđao je Srpsku pravoslavnu crkvu i tvrdio da je Sveti Sava /1175-1236/, posebno poštovan srpski svetac, bio promoter fašizma /600 godina prije postojanja termina “fašista”/. Reis Kavazović odgovorio je dolaskom u Kozarac u znak podrške. Nedugo nakon huškačkih izjava kozaračkog imama, drugi muslimanski sveštenik u BiH je u propovijedi Republiku Srpsku nazvao “genocidnom tvorevinom” i izjavio da bi svakom Bošnjaku čak i pridjev “srpski” trebalo da bude odbojan – ukazuje se u dokumentu.
U Izvještaju se podsjeća i na izjave bošnjačkih političkih predstavnika, odnosno lidera SDA Bakira Izetbegovića koji je u aprilu govoreći na iftaru koji je organizovala SDA u Tuzli, nazvao Republiku Srpsku “genocidnom tvorevinom”.
“Nedavno je komandant 5. pješadijske brigade Prvog pješadijskog bataljona u ime Oružanih snaga BiH dodijelio zahvalnicu Sedmoj muslimanskoj viteškoj oslobodilačkoj brigadi, ozloglašenoj ratnoj jedinici bošnjačke vojske u čijoj zoni odgovornosti su počinjeni mnogobrojni zločini nad Srbima. Nijedna relevantna institucija na nivou BiH nije dala saglasnost za ovaj sraman i provokativni čin”, navodi se u Izvještaju Republike Srpske upućenom UN.
U dokumentu se podsjeća da je tokom posljednjih božićnih praznika, kao što je često slučaj, bilo brojnih napada i uvredljivih postupaka protiv hrišćana na Balkanu, kao i protiv Јevreja u Sarajevu, gdje je nacrtan kukasti krst, te dodaje da su u nekim balkanskim gradovima hrišćani pretučeni, pa čak i ubijeni.
– U Sarajevu, srpsku djecu i njihove roditelje na omladinskom fudbalskom turniru napalo je desetak maskiranih nasilnika u hotelu u kojem su odsjeli. Napadači su na njih bacili suzavac i baklje, a jednog roditelja napali nožem. Na istom turniru snimljena je gostujuća grupa iz Hrvatske kako skandira: “Ubij Srbina!” – navodi se u Izvještaju.
U dokumentu se ističe da ovi nasilni incidenti pokazuju da su nacionalne tenzije u regionu i dalje prisutne, ali i da reagovanja na njih pokazuju da je velika većina ljudi, a posebno lidera u BiH, posvećena miru.
– Pesimisti često prikazuju BiH kao kutiju šibica koja samo što se ne upali, ali čak ni nakon ovog niza incidenata nije uzvraćeno osvetom na nacionalnoj ili vjerskoj osnovi, niti se čula zapaljiva retorika lidera. Naprotiv, kao odgovor na napad u Sarajevu, srpski lideri su reagovali mirno i pozvali lokalne vlasti da pronađu i procesuiraju odgovorne. Predsjedavajuća Predsjedništva BiH Željka Cvijanović osudila je ovaj napad rekavši: Poražavajuće je i tragično da djeca skandiraju “Ubij Srbina!”, a isto tako bi bilo tragično da se iz dječijih usta čuje i da treba ubiti Bošnjaka, Hrvata ili bilo koga drugog – podsjeća se u Izvještaju.
Činjenica da ljudi u BiH nisu posegnuli za osvetom, kao i odgovornost i jedinstvo institucija u reagovanjima, pokazuju, navodi se u dokumentu, da BiH nije spremna da ogrezne u nasilje, nego da njeni građani mogu da žive zajedno u mirnoj i stabilnoj zemlji sa decentralizovanim ustavnim sistemom koji je uspostavio Dejtonski mirovni sporazum.
– Vlada Republike Srpske opredijeljena je za vjersko i nacionalno pomirenje u Republici Srpskoj i cijeloj BiH. Republika Srpska nepokolebljivo štiti slobodu vjeroispovijesti i sve građane smatra ravnopravnim, bez obzira na nacionalnu ili vjersku pripadnost. Aktivno se zalaže i za vjersko i nacionalno pomirenje. Na primjer, posljednjih godina Vlada Republike Srpske finansijski je pomogla izgradnju medrese i islamskog vrtića u Banjaluci. Vlada Republike Srpske pomogla je i obnovu Ferhatpašine džamije – navodi se u četvrtvom dijelu 29. Izvještaja Republike Srpske Savjetu bezbjednosti UN.
(Srna – Foto: Arhiva)