“Više od 70 odsto stradalih su pripadnici Armije RBiH” Novi detalji iz izvještaja Komisije za Srebrenicu

Nezavisna međunarodna komisija za istraživanje stradanja svih naroda u srebreničkoj regiji od 1992. do 1995. godine dovela je u pitanje podatak o ubistvu više od 8.000 muslimana, kao i kvalifikaciju ovog zločina kao genocid.

Kažu da su među stradalim 70 odsto bili pripadnici tzv. Armije RBiH, te da su mnogi sa spiska u Potočarima preživjeli ili su stradali daleko od Srebrenice.

Obiman izvještaj komisije, kojom predsjedava izraelski stručnjak Gideon Grajf, od juče je dostupan javnosti, a u njemu piše da je, nakon temeljne istrage, zaključeno da se u Srebrenici „nije dogodio ni pojedinačni zločin genocida, niti genocid uopšte“.

Ipak, Komisija naglašava da su hiljade ljudi (uglavnom ratnih zarobljenika) ubijene na najstrašniji način i da odgovorne za ove gnusne zločine treba kazniti.

Ultimatum

Članovi komisije tvrde da je iz pravne perspektive važno razlikovati vojni napad na Srebrenicu od masovnih ubistava koja su uslijedila nakon napada.

– Utvrđeno je da je ultimatum koji je Ratko Mladić objavio bio u skladu sa praksom uvedenom već u Direktivi 4 donesenoj u novembru 1992. godine, gdje je navedeno da se razoružaju vojno sposobni i naoružani muškarci, a ukoliko ne pristanu, naređeno je da ih se uništi. Masovna pogubljenja nakon 12. jula lako se mogu prihvatiti kao stravična posljedica odbijanja predaje – navedeno je u zaključnim razmatranjima.

U prevodu, napad Vojske RS na kolonu koja se probijala iz obruča bio je legitiman, jer je odbila da se preda, bila je naoružana, a u njoj je, kako se navodi, bilo vojnika bez oružja, ali i civila sa oružjem u ruci. Međutim, kasnija ubistva zarobljenih mislimana Komisija je okarakterisala kao “gnusan zločin” za koji odgovorni treba da odgovaraju.

Napadi na srpska sela

Komisija procjenjuje da je u Srebrenici 1995. bilo 53.500 stanovnika te i nekih okolnih opština, da je 27.800 stanovnika enklave preživjelo, a da ih je 7.692 nestalo ili stradalo, gotovo u potpunosti muškaraca, najviše između 21 i 40 godina starosti.

– Starosna struktura nestalih učesnika u koloni sačinjava u procentima 89,83 odsto vojno sposobno stanovništvo u starosnoj dobi od 16 do 60 godina. Riječ je o starosnoj granici koja odgovara naredbi vojnih vlasti iz Srebrenice da se na mjesto okupljanja za proboj jave muškarci od 16 do 60 godina – navodi se u izvještaju.

Istovremeno, Komisija je popisala brojne napade mislimanskih snaga na srpska sela od 1992. do 1995. godine – Osmače, Međe, Ratkoviće, Brežane, Krnjiće, Zalazje, Podravanje, Krevice, Skelane… u kojim su Srbi ubijani i zarobljavani. Ti napadi, pod komandom Nasera Orića, prethodili su zauzimanju Srebrenice.

Nepravilnosti

Istovremeno, Komisija piše da je utvrdila brojne nepravilnosti u spisku srebreničkih žrtava. Komisija naglašava da je Odjeljenje za demografiju Međunarodnog tribunala za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) uporedilo podatke iz vojne evidencije Armije RBiH sa spiskom nestalih osoba koje je sačinilo Tužilaštvo u Hagu 2005.

– Na osnovu te analize došli su do podatka da se 5.371 stradala osoba vodi u vojnim evidencijama kao pripadnik Armije RBiH u vrijeme stradanja, što iznosi 70,1 odsto od ukupnog broja stradalih. Riječ je o aktivnim pripadnicima 28. divizije Armije RBiH; za ovu analizu nisu uzeti u obzir pripadnici rezervnog sastava koji su učestvovali u proboju – piše u Izvještaju.

Komisija je provjerama utvrdila greške u evidenciji MKSJ, u smislu da se na njihovom spisku nalazi osoba koja se ne može dovesti u kontekst stradanja u Srebrenici, jer je stradala prije toga, te dvije osobe koje su potencijalno preživjele ratna dešavanja.

– Daljim istraživanjem smo utvrdili ukupno 36 imena osoba koja su uklesana na spomen-obilježju u Memorijalnom centru Potočari, a koja se ujedno vode u evidencijama izdatih ličnih dokumenata građana BiH (IDEEA) nakon okončanja rata u BiH. Upoređivali smo ime, prezime, ime oca i datum rođenja. Podudaranja kod 36 osoba bila su 100 odsto. Pored toga, utvrdili smo veliko podudaranje u upoređivanim podacima kod 15 osoba. Razlike su se uglavnom odnosile na razlike u jednom slovu imena ili prezimena. Navedeni podaci ukazuju na to da su osobe vjerovatno bile žive, time i da nisu mogle biti žrtve ratnih stradanja u vezi sa dešavanjima u julu 1995. godine – otkrila je komisija.

ČLANOVI KOMISIJE