Mladi orao krstaš koji je pronađen iznemogao 30. decembra 2020. u ataru sela Prigrevica kod Apatina uginuo je nakon nekoliko dana u prihvatilištu za divlje životinje Zoološkog vrta “Palić”.
Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije saopštilo je da je laboratorijska analiza utvrdila da je uzrok smrti trovanje olovom.
Mladi krstaš, koji se u proljeće 2020. izlegao u Slovačkoj, nakon napuštanja roditeljskog gnijezda krenuo je u pustolovinu koja se po njega završila kobno.
Do sticanja polne zrelosti mladi orlovi uobičajeno istražuju velika prostranstva, usavršavajući vještine koje su im neophodne za preživljavanje. Tako je tokom januara i februara ove godine širom Vojvodine i u okolini Beograda zabileženo 13 mladih krstaša.
Nesrećnog orla na njivi pronašli su lovci iz Prigrevice, te obavijestili ornitologa Nenada Sprema. Potom se u spasavanje, u Srbiji kritično ugroženog krstaša, uključio i Pokrajinski zavod za zaštitu prirode, a ptica je prebačena na pregled i liječenje u Zoološki vrt “Palić”. Orao je na desnoj nozi posjedovao metalni prsten koji je pomogao da se sazna vrijeme i mjesto na kome je obilježen.
I pored velikog truda veterinara iz Subotice, orao je početkom januara uginuo. Rentgenski snimci pokazali su da je ptica u sebi imala predmete nalik na olovnu sačmu. Obdukciju i ekotoksikološku analizu, na osnovu koje je utvrđen uzrok uginuća, uradio je Naučni institut za veterinarstvo “Novi Sad”.
“Orao nije upucan, ali je pojeo neku životinju koja je ubijena iz puške sačmarice i u telo je ishranom uneo olovne kuglice. Orlovi ne prezaju od hranjenja leševima, te su česte žrtve trovanja”, pojašnjava Milan Ružić, izvršni direktor Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
U tkivu jetre mladog krstaša sadržaj olova bio je 5 puta veći od nivoa koji je smrtonosan za velike orlove, navodi se u izvještaju o ispitivanju koga je potpisao dr sci. vet. med. Radomir Ratajac sa Naučnog instituta za veterinarstvo “Novi Sad”.
Uginuće krstaša prvi je dokazan slučaj trovanja divlje ptice olovom u Srbiji. U mnogim državama trovanje olovom velika je prijetnja po opstanak živog svijeta, prije svih ptica. Naučnici su procijenili da svake godine u Evropskoj uniji više od milion jedinki divljih ptica strada upravo od posljedica trovanja olovom.
“Olovo je visokotoksičan metal koji izaziva tešku anemiju i utiče na nervni sistem, krvotok, jetru i bubrege. Trovanje olovom izaziva letargiju, slepilo, paralizu pluća i crijevnog trakta, napad i smrt, kako kod životinja, tako i kod ljudi”, navode u Društvu za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Prema istraživanju koje su ornitolozi iz DZPPS uradili u Srbiji se godišnje u ribnjake, jezera i rijeke ispuca oko 5,5 tona olovne sačme. Na ovaj način svake godine više od 20 miliona novih kuglica olova dospijeva u životnu sredinu, čime se ugrožava javno zdravlje i bezbjednost građana.
“Za nas koji radimo na zaštiti orla krstaša vest o gubitku svake jedinke je veliki udarac. Poražavajuća je činjenica saznanje da nam zbog trovanja strada kritično ugrožena ptica, koja krasi nacionalne simbole”, rekao je Maksim Karanović iz Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
U cilju rješavanja problema trovanja divljih životinja i drugih problema koji uzrokuju stradanje ptica u Srbiji Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije pokrenulo je portal poslednjilet.rs. Pomoću portala građani mogu da se upoznaju sa najcešćim uzrocima stradanja ptica kao što su trovanje, krivolov vatrenim oružjem, nezakonito hvatanje, elektrokucija i kolizija. Pored informisanja građani će putem portala moći da prijave slučajeve stradanja ptica.
“Ukoliko dođemo do pravovremenih podataka o stradanju ptica to će nam pokazati razmere problema, a onda i pomoći u pronalasku, prijavljivanju i kažnjavanju počinilaca”, kaže Karanović i dodaje: “Tu nam je potrebna pomoć savesnih građana koji će putem portala poslednjilet.rs dostavljati informacije o ugrožavanju ptica”.
Tanjug