Dok se iz perspektive biznisa, za pobjednike pandemije na svjetskom nivou, uglavnom ističu sektori kao što su nekretnine, berze ili prekookeanski transport robe, jedan sektor, tj. djelatnost je prošla “ispod radara” a neminovno je ostvarila i više nego pozitivne poslovne rezultate.
Uprotekle dvije godine pogrebne i srodne djelatnosti su ostvarile više nego pozitivne rezultate, koliko god to zvučalo mordbino.
Prema izvještajima za poslovanje u III kvartalu 2021. godine, od 4 aktivna i registrovana javno-komunalna preduzeća koja se bave pogrebnim uslugama u Srbiji (JKP “Pogrebne usluge” Beograd, JKP “Lisje” Novi Sad, JKP “Pogrebno” Subotica, JKP “Gorica” Niš), sva tri koja su objavila svoje finansijske izvještaje su ostvarila prihode veće od planiranih.
Kako je Blic Biznis izračunao, na osnovu obim čitavog tržišta se od predpandemijske 2019. do novembra 2021. godine uvećalo za gotovo 22 miliona evra (tačnije 21,63 miliona evra).
Na primjer, kako piše u izveštaju za III kvartal 2021. JKP “Pogrebne usluge” Beograd, preduzeće je na kraju trećeg kvartala 2021. godine ostvarilo ukupan prihod u iznosu od 2.086.932 hiljade dinara (oko 17.760.000 evra), što je 21,56 odsto više nego planirano, dok su rashodi rasli samo 6,48 odsto.
Posla i previše
Neophodno je osvrnuti se prvo na statistiku.
Prema posljednjim podacima Republičkog zavoda za statistiku, broj umrlih u Srbiji je u periodu januar-novembar 2021. godine iznosio 123.492 i u odnosu na isti period prethodne godine beleži rast od 26,5 odsto. U periodu od januara do novembra 2020. godine broj umrlih je iznosio 97.633 i u odnosu na 2019. godinu taj broj je veći za 5,9 odsto. Dakle, za toliko je više i organizovano sahrana.
Kako kažu iz JKP “Pogrebne usluge” pored, naravno, pandemije boljim rezultatima poslovanja doprinijelo je više stvari.
– Osim pandemije, potrebno je napomenuti efikasno poslovanje i dobru organizaciju. Pored ovoga, naše preduzeće je obavilo i određen broj kremacija za potrebe pogrebnih preduzeća iz susjednih država koje trenutno nemaju krematorijume, kažu za Blic Biznis iz JKP “Pogrebnih usluga”.
Dodaju da se u protekle dvije godine takođe javio trend među sugrađanima.
– Primketili smo da je pandemija podstakla sugrađane da razmišljaju malo više unapred, u smislu rješavanja pitanja vezanih za vječni počinak, što ranije nije bio slučaj u toj mjeri, te su u tom smislu počeli više da zakupljuju grobnice ili kasete za smještaj urni za života, ažurnije rješavaju pitanja korisničnih prava, kao i da redovnije izmiruju naknade za zakup i održavanje grobnih mjesta, kažu.
Sva povećana potražnja za ovim uslugama se direktno preslikala na radnike, koji su bili očigledno opterećeniji nego u uobičajenim okolnostima.
– U toku vrhova pandemijskih talasa sahranjivanja je bilo i nedjeljom i državnim praznicima, a na nekim od grobalja su se u pojedinim periodima sahrane zakazivale na svakih 15 minuta, ističu iz JKP “Pogrebne usluge”.
Oni dodaju da je jedan od napora bilo i obezbjediti ne samo dostojanstvene sahrane, već i bezbjednost onih koji obavljaju ovu, kako kažu, delikatnu aktivnost.
– Ovo je bilo veoma značajno, imajući u vidu da zaposleni koji su direktno angažovani na sahranjivanju, nisu kadrovi za koje postoji klasično školovanje i obuka, odnosno potrebno je neko vrijeme da se kroz praksu osposobe za profesionalno i bezbjedno obavljanje svojih radnih obaveza.
Kolike su cijene usluga?
Udruženje privatnih pogrebnika Srbije je prije godinu dana objavilo Studiju o oblasti pogrebnih usluga u Republici Srbiji, u kojoj su se između ostalog bavili i troškovima sahrana i kremiranja.
Tako se za sahranjivanje u grob u na primjer JKP “Pogrebne usluge” Beograd, potrebno izdvojiti 19.290 dinara (oko 320 KM), a kada se saberu sve naknade, troškovi premještaja, izgradnje grobnog mjesta, prenos umrlog, korišćenje kapele i hladnjače, uređenje grobnog mjesta, dakle svi osnovni troškovi sahrane, u Beogradu to izađe 49.828 dinara (oko 830 KM). Nabavka kovčega, prema podacima kojim se baratalo u studiji iznosi u proseku od 27.866 dinara do preko 148.000 dinara (od oko 450 KM do 2.500 KM), što najviše zavisi od korišćenog materijala.
U slučaju kremacije osnovni troškovi su nešto drugačiji. U JKP “Pogrebne usluge” Beograd kremacija košta 38.862 dinara (oko 650 KM).
Kako navode iz JKP “Pogrebne usluge”, oni su nastojali da sugrađani ne osjete dodatno opterećenje u smislu povećanja cijena.
– JKP „Pogrebne usluge“ nije povećavalo cijene svojih usluga od avgusta 2019. godine. Dijelom zbog centraliznovanih nabavki, a dijelom zahvaljujući dugoročnim ugovorima sa dobavljačima.
(Srpskainfo -FOTO: SINIŠA PAŠALIĆ/RAS SRBIJA)