U Doboju je danas obilježeno 30 godina od Petrovdanske bitke u kojoj je odbijena jedna od brojnih ofanziva muslimansko-hrvatskih snaga koje su namjeravale da vojno spoje zenički i tuzlanski korpus i tako dovrše etničko čišćenje srpskog stanovništva sa tog područja.
Tokom prvog dana bitke za odbranu grada poginula su 34 srpska borca i pripadnika policije, a više od 76 je ranjeno. Parastos ubijenim služen je u prigradskom naselju Vila, a potom su kod spomen-obilježja položeni vijenci.
Petrovdanska bitka vođena je 12. jula 1992. godine od prigradskog naselja Vila do Putnikovog brda.
Tadašnji komandant Prvog bataljona Dobojske brigade Dimšo Živanović kaže da su sjećanja na Petrovdan 1992. godine i dalje svježa, kada ništa nije nagovještavalo ono što će uslijediti.
“Bilo je tako mirno, tiho i opušteno, da bi od 12.00 časova artiljerijom grmilo sa svih strana, a uslijedio je i jak pješadijski napad s ciljem da se ovladaju ključnim prirodnim objektima i uzvišenjima, što su u početku i realizovali”, podsjetio je Živanović.
Nekadašnji pripadnik specijalne policije “Predini vukovi” Predrag Lukić rekao je novinarima da su hrvatsko-muslimanske jedinice u početnom naletu prodrle do lokacije nekadašnjeg zološkog vrta, gdje su i zaustavljene, da bi u narednim danima bile vraćene na početne položaje.
Lukić je istakao da se radilo o dobro obučenom i opremljenom neprijatelju čiji zaostali dijelovi u pozadini nisu uočeni tokom prvog dana napada, a zbog bliske borbe suprotstavljene strane su se teško međusobno raspoznavale, što je dovodilo do situacije da su pripadnici srpskih snaga previjali ranjene neprijateljsske vojnike misleći da su saborci.
U kontraofanzivi je učestvovao i Zoran Dević, tada i teško ranjen, koji za Petrovdansku bitku kaže da je bilo izuzetno krvava.
“Gledao sam na svega 300 metara kada neprijatelj kolje momka od oko 19 godina”, rekao je Dević i istakao da učesnike tih događaja ne treba zaboraviti, a pomoć svesti na prazne floskule.
Predsjednik Skupštine dobojske Boračke organizacije Pero Tubić rekao je da su muslimansko-hrvatske snage podržane stranim plaćenicama 12. jula 1992. godine namjeravale da zauzimanjem Doboja spoje tuzlanski i zenički korpus, što bi za posljedicu imalo to da bi sudbina i sadašnja mapa Republike Srpske bila mnogo neizvjesnija.
“Bitka je bila ključna za opstanak grada, Ozrena i šire okoline”, ocijenio je Tubić.
Da je neprijatelj postigao cilj, Tubić kaže da je to moglo dovesti do stradanja srpskog naroda s obzirom da su u gradu utočište našle protjerane srpske izbjeglice iz Zenice, Sarajeva, Žepča, Maglaja, Tešnja, Modriče, Dervente, kao i drugih lokalnih zajednica, ali se to srećom nije desilo jer je Doboj odbranjen.
Gradonačelnik Doboja Boris Jerinić istakao je da je Petrovdanska bitka jedna od najvažnija za ovu lokalnu zajednicu tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata, te da je zahvalan Boračkoj organizaciji i drugim organizacijama proisteklim iz proteklog rata, kao i političkim subjektima što od zaborava čuvaju živote onih koji su ugrađeni u stvaranje Republike Srpske.
Sveštenik Nikola Panić ukazao je da se obilježavanjem današnjeg datuma od zaborava čuvaju žrtve koje su stradale za odbranu ognjišta, bližnjih i Republike Srpske.
Vijence na spomen-obilježju položile su delegacije boračkih organizacija Doboja i Stanara, predstavnici Udruženja “Veterani Republike Srpske”, udruženja proistekla iz Odbrambeno-otadžbinskog rata, Narodne skupštine Republike Srpske, Gradske uprave i lokalnih političkih partija.
Parastosu je prisustvovali i poslanici u Narodnoj skupštini Republike Srpske Aleksandar Subotić, Danijel Jošić, Srđan Todorović i Slavko Gligorić.
Tog 12. jula u podnevnim časovima jake muslimansko-hrvatske snage, regularna vojska Hrvatske i strani plaćenici, od kojih su neki, prema zarobljenoj dokumentaciji bili i iz Engleske, napali su Doboj iz pet pravaca u pet talasa s ciljem da ga, potpomognute neprijateljskim snagama koje su bile u Johovcu, okruže i zauzmu.
Napad je bio veoma žestok – artiljerijski i pješadijski, a od dejstava nije bilo pošteđeno ni uže gradsko jezgro.
Prema procjeni, neprijatelj je imao namjeru da savlada odbranu zauzimajući dominantne kote, te da produži prema Prisadama, okruži grad, presiječe komunikaciju sa Banjalukom da bi se spojili sa snagama koji su od Broda i Dervente već stigle u Kotorsko i Johovac.
Doboj je tada branio jedan ojačani bataljon. Nakon pregrupisavanja, branioci su oko 17.00 časova stabilizovali linije odbrane, a posljednji udarni talas neprijatelja dogodio se poslije ponoći kada su namjeravali da izvuku svoje poginule i ranjene.
Petrovdanska bitka dogodila tokom druge faze bitke za Koridor života, područje oko Dervente, a namjera neprijatelja je bila da se ta akcija kompromituje, što je onemogućeno.
O stradanju 99 civila tokom granatiranja Doboja u Odbrambeno-otadžbinskom ratu svjedoči i spomen-ploča postavljena u gradskom parku, pored nekoliko bista narodnih heroja iz Drugog svjetskog rata. Tokom ratnog sukoba u Doboju je ranjeno 399 civila, od kojih je veći broj kao posljedicu imao invalidnost. Za granatiranje grada i civilne žrtve još niko nije odgovarao.
Iz Tužilaštvo BiH Srni je ranije rečeno da vodi istragu u predmetu granatiranja Doboja u periodu ratnih dejstava od 1992. do 1995. godine, koji mu je 10. januara 2012. godine dodjelio Sud BiH, a preuzeo je od Okružnog javnog tužilaštva Doboj. /
SRNA