Svjetski dan hepatitisa 2022 “Hepatitis ne može čekati”

Svjetski dan hepatitisa održava se svake godine 28. jula okupljajući svijet pod jednim geslom kako bi se podigla svijest o globalnom problemu virusnog hepatitisa i važnosti preventivnih pregleda. U 2022. godini moto je “Ne mogu čekati”.

Virusni hepatitis je globalni zdravstveni problem. Procjenjuje se da oko 325 miliona ljudi širom svijeta živi s hroničnim hepatitisom. Oko 257 miliona ljudi živi s infekcijom hepatitisom B (HBV), a 71 milion ljudi živi s infekcijom hepatitisom C (HCV) prema procjenama iz 2015 godine.

Odgovarajuće liječenje hepatitisa B i C može spriječiti razvoj komplikacija hronične bolesti jetre koje ugrožavaju život: ciroze i raka jetre. SZO procjenjuje da bi se većom dostupnošću liječenja moglo spasiti sedam miliona života između 2015. i 2030. godine i to uz znatne novčane uštede.

Virusni hepatitis – bolesti poznate kao hepatitis A, B, C, D i E – pogađa stotine miliona ljudi širom svijeta, uzrokujući akutne i hronične bolesti jetre i uzrokuje smrt zbog ciroze ili raka jetre.

Hepatitis A se širi bliskim kontaktom sa zaraženom osobom rjeđe putem zaražene hrane i vode, a može i seksualnim kontaktom. Najčešće oboljevaju djeca školskog i predškolskog uzrasta. Ostavlja doživotni imunitet. U prevenciji ovog oboljenja najveći značaj ima održavanje higijene i obezbjeđivanje higijenski ispravne vode za piće. Zarazna žutica A je prethodnih nekoliko godina imala trend opadanja u Republici Srpskoj, u 2012.godine broj oboljelih bio je 28, u 2013.godini prijavljeno 16, a 2014.godine prijavljeno je 17 oboljelih. U 2015.godini postoji trend smanjenja oboljevanja od hepatitisa A, prijavljeno je ukupno 7 oboljelih, a 2016.godini samo dva prijavljena slučaja. U 2017. godini 6 prijava, u 2018.godini jedna, 2019. i 2020 samo po jedan pacijent, a u prvih šest mjeseci 2021. nemamo prijava za hepatitis A. U poslednje dvije godine imamo prijavljen samo jedan slučaj oboljevanja od virusnog Hepatitisa E.

Hepatitis B Virus je veoma kontagiozan, čak 50-100 puta je infektivniji od HIV. Može se prenijeti sa majke na dijete tokom porođaja, prilikom seksa bez zaštite, direktnim krvnim kontaktom, ukoliko se dijeli igla, brijač, pribor za nokte ili četkica za zube. Značajne mjere prevencije predstavljaju kontrola trudnica u poslednjem trimestru trudnoće na zaraženost HBV, sistematska vakcinacija djece, zdravstvenih radnika i drugih osoba koji su posebno izložene riziku (korisnici droge, štičenici specijalnih ustanova, osobe na hemodijalizi, seksualni partneri osoba sa hepatitisom B).

Broj prijavljenih slučajeva HBV infekcije u Republici Srpskoj:

Hepatitis C U 2012.godini u Republici Srpskoj registrovana je bolest kod 49 osoba, u 2013. godini u 37 osoba, a 2014.godini registrovano je 47 bolesnika sa hroničnim hepatitisom C (HHC). U 2015.godini registrovano je 27 pacijenata sa HHC. Tokom 2016. godine prijavljena su 44 novotkrivena slučaja. U 2017. godini 28 pacijenata, u 2018. godini 22 prijavljena novootkrivena slučaja, 2019.godine prijavljeno je 49, 2020. godine 10 pacijenata, a u 2021. godini samo 7 pacijenata. Za prvih pet mjeseci 2022. godine  prijavljena su dva pacijenta.

U prevenciji ovog oboljenja od posebnog značaja je prepoznavanje sopstvenog rizika od hepatitisa C, kao i prevencije ove infekcije među korisnicima droga, njihovim uvođenjem u programe liječenja zavisnosti, odnosno obezbjeđivanje sterilnih špriceva i igala.

Poseban problem su koinfekcije sa ovim virusima kod kojih je češća ciroza jetre i hepatocelularni karcinom, uz kompleksniji terapijski pristup. Procjenjuje se da u svijetu 12 miliona ljudi ima koinfekciju sa HIV/HCV. Koinfekciju HIV/HBV imao oko 4 miliona, HBV/HCV oko milion bolesnika, a HIV/HCV/HBV oko pola miliona bolesnika. U Republici Srpskoj liječenje hroničnog hepatitisa C dvojnom antivirusnom terapijom (Pegilirani Interferon alfa 2a/2b uz Ribavirin) prošlo je oko 370 pacijenata. Dvojnom terapijom moguće je izlječenje HHC u oko 50-60% za genotip 1 i 4, i oko 80%  pacijenata inficiranih genotipom 2 i.

Nove Evropske smjernice i preporuke za liječenje HCV donijele su značajne promjene u liječenju i otvorile vrata novim uspješnijim terapijama kojima se po prvi put mogućnost izlječenja od ovog opasnog virusa povećava i do 100%. Novi lijekovi, koji u svom režimu ne uključuju više interferon (tzv. interferon-free režim), te time znatno smanjuju nuspojave, skraćuju vrijeme liječenja na samo 12 nedelje i postižu trajan virusološki odgovor u 97-100% bolesnika čime predstavljaju pravu revoluciju u liječenju HCV-a. U Republici Srpskoj za liječenje hroničnog hepatitisa C koristimo direktno djelujuće antivirusne lijekove pan-genotipske, prema poslednjom smjernicama EASL/AASLD.

Od oktobra 2015.godine do sada je liječeno više oko 200 pacijenata, koji su izliječeni, svi su postigli uspješan virusološki odgovor. Tokom pandemije Covid-19 liječenje oboljelih od HHB i HHC se nesmetano odvijalo.

Najveći broj pacijenata sa hroničnim Hepatitis B se u Republici Srpskoj liječi se analozima nukleozida/nukleotida: Lamivudin, Entekavir, Tenofovir. Veliki broj naših pacijenata se već liječio Lamivudin tabletama, te je za većinu najbolja opcija poslednja generacija iz ove grupe lijekova Tenofovir.