U Crkvi Svetih apostola Petra i Pavla u Kravici kod Bratunca sutra će biti služen parastos za 158 Srba iz ovog mjesta i susjednih zaselaka stradalih u odbrambeno-otadžbinskom ratu, od kojih su njih 49 ubile muslimanske snage iz Srebrenice na Božić, 7. januara 1993. godine.
Program obilježavanja 27 godina od velikog stradanja Srba počeće u 11.00 časova kada će uz spomen-krst u Kravici biti položeno cvijeće i odata počast za 3.267 poginulih srpskih civila i boraca iz srednjeg Podrinja i Birča.
Nakon polaganja cvijeća biće služen parastos, a zatim će u crkvenom domu biti otvorena izložba fotografija “U susret ruskom caru” koja prikazuje Romanove -posljednju rusku carsku porodicu i njeno stradanje.
Etničko čišćenje Srba započeto u aprilu 1992. godine i uništavanje svega što je srpsko, muslimanske snage iz Srebrenice pod komandom Nasera Orića, uz pomoć jedinica sa bratunačkog, vlaseničkog i zvorničkog područja, nastavile su tokom cijele 1992. i početkom 1993. godine.
Nakon brojnih zločina počinjenih u srpskim selima oko Srebrenice i Bratunca, Orićeve snage su svoj ratni pohod nastavile 1993. godine kada su na pravoslavni Božić upale u Kravicu i ubile 49 Srba, ranile 80 srpskih civila i vojnika, a sedam ih je nestalo, od kojih pet još nije pronađeno. Među nestalima su i dvije žene koje još nisu pronađene.
Na Božić je selo opljačkano i zapaljeno je 688 srpskih kuća na širem području Kravice. Uništeno je oko 2.000 pomoćnih i 27 društvenih objekata.
Oko 1.000 stanovnika ostalo je bez domova u jednom danu i kroz smetove se probilo prema Drini, izbjegavši sigurnu smrt prelaskom u Srbiju. Bez jednog ili oba roditelja ostalo je 101 dijete.
Od početka rata do sredine 1995. godine muslimanske snage iz Srebrenice stalno su upadale u srpska sela oko ovog mjesta, Bratunca, Milića, Skelana i Zvornika, ubijajući sve što stignu, pljačkajući i paleći srpsku imovinu, a zarobljene su mučili, masakrirali, odsijecali im glave i pokazivali ih u Srebrenici. Zabilježen je i slučaj da su Nenada Rankića pekli na ražnju.
Ta praksa nije prekinuta ni nakon što je Srebrenica proglašena zaštićenom zonom UN u aprilu 1993. godine.
Od pedesetak Srba koji su početkom rata ostali u Srebrenici lojalni muslimanskoj vlasti, preživjela je samo jedna starica, dok je druga starica Ivanka Mirković u julu 1995. godine nađena zaklana na kućnom pragu. Većina nestalih još nije pronađena, niti je ko odgovarao za ove zločine.
Jedinice Nasera Orića odmah na početku rata protjerale su i poubijale srpsko stanovništvo iz Srebrenice i obližnjih sela Dugo Polje, Pećišta, Kovačice, Gostilj, Gniona, Osredak, Viogor, Studenac i još nekih.
Formirali su i logore za Srbe. Jedinstven primjer logora je “pilićarnik” u Gornjim Potočarima u koji su bili zatvoreni svi stanovnici srpskog sela Čumavići koji su bili zarobljeni. Kasnije je formirano još nekoliko logora u Srebrenici i okolnim selima u kojima su mučeni i ubijani zarobljeni Srbi koji su na početku rata ostali lojalni tadašnjoj muslimanskoj vlasti, a koji nisu preživjeli torture.
Nakon uništavanja srpskih sela najbližih Srebrenici uslijedili su upadi u nešto udaljenija srebrenička i bratunačka sela Ratkovići, Karno, Krnjići, Brežani, Magašići, Zagoni, Zalazje, Sase, Biljača, Fakovići, Bjelovac, Sikirić, Podravanje, pa sve do upada i masakra u Kravici 7. januara 1993. godine i Skelanima 16. januara iste godine, kada je u ta dva mjesta ubijeno 114 Srba, među kojima više od polovine civila.
Po proglašavanju Srebrenice zaštićenom zonom UN, umjesto demilitarizacije nastavljeni su upadi iz te enklave u srpska sela i, izuzimajući tri sela uz Drinu, uništena su sva ostala srpska sela na području srebreničke i veliki broj sela u bratunačkoj i milićkoj opštini /više od 100 sela/, a jedinice Nasera Orića ubile su oko 3.000 Srba od kojih više od polovine civila.
Napadi i ubistva najčešće su izvođeni na velike pravoslavne praznike kao što su Božić, Petrovdan, Đurđevdan i drugi.
Zločinci nisu poštedjeli ni bolesne i nepokretne, žene, djecu i starce, a zarobljeni su umirali nakon brutalnih mučenja i tortura.
Zarobljenom Anđelku Miladinoviću iz Ježestice, pred majkom Savkom odsjekli su glavu, zavezali je za vozilo i odvezli u Srebrenicu, o čemu postoje fotografije, a Savku su nakon zlostavljanja takođe zaklali sa još nekoliko civila. O tome je svjedočio Kravičanin Dragomir Miladinović čiji su sinovi Ratko i Đorđe poginuli tog dana.
Dva dana nakon masakra pronađeno je i sahranjeno sedam masakriranih tijela, a tek poslije dva i po mjeseca sahranjena su još 42 unakažena tijela.
Osim Dragomirovih sinova Ratka i Đorđa, na Božić su braneći nejač poginuli braća Vojislav i Radojko Bogićević, Krstivoje i Ivan Đukanović, Anđelko i Dragan Mlađenović, Vidosav i Miladin Đokić, te Vujadin i Miladin Dolijanović.
U napadu srebreničkih muslimanskih snaga na Kravicu učestvovao je, prema svjedočenju preživjelih mještana, veliki broj Bošnjaka koji su se poslije rata vratili na područje te opštine.
Ni nakon 27 godina niko nije odgovarao za ubistva i zločine u Kravici, kao ni za ostale zločine u velikom broju srpskih sela u srednjem Podrinju, izuzimajući dvojicu Bošnjaka koji su osuđeni za tri pojedinačna ubistva na području Bratunca.
(Tekst i foto: Srna)