U Stogu kod Vozuće sutra će biti održan marš “Stazom egzodusa” u okviru obilježavanja 26 godina od progona Srba iz Vozuće, naselja u dolini rijeke Krivaje i sa južnog dijela Ozrena.
Organizator je Zavičajno udruženje Zavidovićana iz Doboja. Predsjednik Udruženja Zoran Blagojević rekao je Srni da će 14. godinu zaredom ukazati na stradanja i zvjerske zločine nad Srbima, poslati poruku da se i dalje traga za tijelima 129 nestalih boraca i civila, kao i da zločinci moraju biti kažnjeni.
Marš će početi u 7.30 časova u Tumarama na Ozrenu, a učesnici će se kretati stazom dugom 22 kilometra.
Blagojević je istakao da je sve spremno za sutra, da će se učesnici kretati “kamionskim putem”, koji ide pravcem Brijesnica Gornja – Kvrga – Malčići – Borovci – Lozna – Stog, kojim su se Srbi iz Vozuće i doline Krivaje povlačili pred pripadnicima takozvane Armije BiH.
“Nakon marša, građani će se okupiti kod Crkve Svetog Đorđa u Stogu, u kojoj se nalazi spomen-obilježje poginulim i nestalim borcima, gdje će biti služena liturgija i položeni vijenci”, naveo je Blagojević i dodao da će, zbog okolnosti sa virusom korona, biti ograničen broj učesnika.
Vijenci će biti položeni i kod spomenika i krsta, podignutih kao znak sjećanja na 21 svirepo ubijenog srpskog vojnika i civila, čiji su posmrtni ostaci, mahom obezglavljeni, pronađeni nakon završetka rata.
Blagojević je podsjetio da su Srbi iz Vozuće protjerani sa vjekovnih ognjišta u ofanzivi takozvane Armije BiH, koja je u zavisnosti od jedinice i smjera napada neprijateljskih snaga, nosila nazive “Uragan 95”, “Farz 95” i “Badr al Bosna”.
Masovno stradanje Vozućana dogodilo se od 10. do 24. septembra 1995. godine usljed ofanzive 23.000 muslimanskih vojnika Drugog i Trećeg korpusa takozvane Armije BiH i odreda “El mudžahedin”, te NATO bombardovanja potpomognutog njihovim jedinicama za brza dejstva, kao i pripadnicima pakistanskog kontingenta međunarodnih mirovnih snaga.
Iz pravca Tuzle krenuo je Drugi korpus takozvane Armije BiH, na čijem čelu je bio general Sead Delić sa oko 9.000 vojnika. U sastavu tog korpusa su djelovale 21, 22. i 25. divizija, te 224. i 225. brigada i druge jedinice.
Iz pravca Zenice krenuo je Treći korpus takozvane Armije BiH, pod komandom brigadnog generala Sakiba Mahmuljina, koji je napao sa oko 14.000 vojnika. U sastavu tog korpusa su bile 375. tešanjska oslobodilačka, Sedma muslimanska brigada, 327. i 328. brigada, Specijalni odred policije, 35. divizija, kao i odred “El mudžahedin”, kojim su komandovali Abu Hamza, Abu Mali i Ali Hamad, te druge jedinice.
Napadu su se priključile i NATO snage za brze intervencije, kao i pakistanski kontingent međunarodnih mirovnih snaga, kojima je Sead Delić zahvalio za artiljerijsku podršku tokom ofanzive, za šta, prema Blagojeviću, postoje pisani dokumenti.
Tada je spaljeno 30 srpskih sela, protjerano 1.920 srpskih porodica sa 7.680 članova, ubijeno 459 boraca Vojske Republike Srpske i civila, dok se za većim brojem još traga.
Blagojević je podsjetio da su tokom povlačenja srpske vojske iz Vozuće u blizini kote Đurića vis 11. septembra pripadnici Trećeg korpusa takozvane Armije BiH zarobili oko 60 civila i vojnika.
“Njih je zarobila Druga četa Petog bataljona 328. brigade, potčinjena komandantu Trećeg korpusa Sakibu Mahmuljinu”, navodi Blagojević.
On je naglasio da postoje svjedoci i dokumenti da su, između ostalih, živi zarobljeni Milenko Stanić, Milovan Savić, Milorad, Duško i Miloš Pejić, Ranko Đurić, Čedo Savić, Savo Todorović i njegov sin Živinko, Mirko i Miodrag Matičić, Miloš i Mitar Jović.
“Nikako ne mogu da `progutam` izraz – nestali. Zna se imenom i prezimenom da su viđeni u kampu odreda “El mudžahedin”, nakon kojeg im se gubi svaki trag”, izjavio je Blagojević.
Blagojević kaže da ovo udruženje neće stati dok se ne pronađu sva tijela poginulih i da je nezadovoljan radom pravosudnih organa u vezi sa počinjenim zločinima nad Srbima u Vozući i odsustvom pokretanja krivičnih procesa, uprkos obimnoj dokumentaciji koja im je u više navrata uručena, jer su samo presuđeni bivši komandant Glavnog štaba takozvane Armije BiH Rasim Delić, i komandant Trećeg korpusa Sakib Mahmuljin.
Blagojević je rekao da su poznata imena i prezimena svih u komandnom lancu, ali da, kada su Srbi žrtve, postoji zid nečinjenja.
Prema podacima Kancelarije za traženje nestalih lica Republike Srpske, u obruču Vozuće prilikom izvođenja operacija “Uragan” i “Farz” ostalo je više od 670 vojnika Vojske Republike Srpske i civila, od kojih je 210 preživjelo.
U proljeće 1996. godine iz muslimanskih zatvora u Tuzli oslobođeno je 140, iz Zenice 40, a iz Olova 30 zarobljenih.
Padom Vozuće okončano je protjerivanje i etničko čišćenja Srba sa područja zeničke regije, započeto 1992. godine.
Marš “Stazom egzodusa” je i podsjećanje na egzodus i okončanje etničkog čišćenja Srba, i to oko 22.000 iz Zenice, oko 2.000 iz Žepča, oko 11.000 iz Zavidovića, oko 4.000 iz Banovića, koji su spas do 1995. godine potražili u Vozući ili im je ona bila tranzit za dalje.
Glassrpske.com (Foto: SRNA)