Niti nas ko od federalnih vlasti posjećuje niti pita kako nam je. A problema, naravno, ima. Do sela se vozimo makadamskim putem, a u posljednje vrijeme nam je i vodosnabdijevanje slabo, odnosno pritisak vode je oslabio. Ispričali su to za “Nezavisne” srpski povratnici u selo Vitovlje, kod Travnika, na Vlašiću, a sudeći po stavovima iz udruženja povratničke populacije, ovakvi primjeri nisu usamljeni na području Federacije BiH.
“Ono malo Srba što se vratilo u FBiH živi teško, bez osnovnih uslova za život, struje, vode, puteva i zaposlenja”, poručio je Brano Pećanac, predsjednik Saveza srpskih udruženja “Zavičaj”.
Iz Republičkog sekretarijata za raseljena lica i migracije, čiji se v.d. direktora Dragan Štrbac sastao s Pećancem, saopšteno je da su sagovornici ocijenili da je položaj srpskih povratnika u Federaciji BiH izuzetno težak i nedopustivo loš.
Kako se dodaje, Pećanac je istakao da je povratak u FBiH doživio krah, te da su Srbi prepušteni sami sebi, bez ikakvih prava i pomoći od federalne vlade.
“Činjenica da je prije rata u FBiH živjelo više od pola miliona Srba, a da ih danas ima pedesetak hiljada, jasno pokazuje da su Srbi u ovom entitetu svedeni na nivo statističke greške”, naveo je Pećanac, dodajući da se i nakon više od 20 godina u povratku Srba ništa nije promijenilo.
On je naglasio da u većini kantona Srbi nisu konstitutivan narod, a srpska djeca i dalje ne izučavaju maternji srpski jezik.
Štrbac je rekao da upravo, imajući u vidu veoma tešku situaciju Srba u Federaciji BiH, kao i to da nadležna ministarstva iz Vlade FBiH vrlo malo ulažu u prostore u kojima je većinsko srpsko povratničko stanovništvo, Vlada RS, odnosno Republički sekretarijat za raseljena lica i migracije, daju značajan doprinos za pomoć ovoj populaciji stanovništva, te da ni i u narednom periodu neće izostati podrška.
On je podsjetio da je upravo zahvaljujući budžetskim sredstvima Vlade Republike Srpske, u proteklih nekoliko godina, za srpske povratnike na području FBiH izdvojeno oko pet miliona maraka.
“Iz ovih sredstava realizovan je veliki broj projekata, počevši od izgradnje stambenih jedinica, pomoći pojedincima za pokretanje i razvoj projekata održivog povratka, finansiran je veći broj infrastrukturnih projekata, građeni su putevi i pružana je pomoć srpskim pravoslavnim crkvenim opštinama koje djeluju na prostoru FBiH za obnovu vjerskih objekata”, naveo je Štrbac, te dodao da će ove godine za povratak Srba u FBiH iz budžeta biti izdvojen oko 1,1 milion KM.
Iz Federalnog ministarstva raseljenih osoba i izbjeglica tvrde, međutim, da od svog nastanka, kao i danas, sprovode cijeli niz različitih programa podrške održivom povratku u FBiH.
Projekti se, kako dodaju, odnose i na obnovu i izgradnju putne, vodovodne i kanalizacione infrastrukture, objekata vjerskog, sakralnog, obrazovnog, sportskog i kulturnog karaktera, te drugih objekata od značaja za širu društvenu zajednicu. Naveli su i niz drugih projekata.
“Prema raspoloživim podacima i evidenciji Federalnog ministarstva raseljenih osoba i izbjeglica, samo u mandatskom periodu 2015-2018. godine ukupno je izgrađeno ili je u toku izgradnja/obnova 518 stambenih jedinica čiji su vlasnici srpske nacionalnosti”, rekli su za “Nezavisne” iz Federalnog ministarstva raseljenih osoba i izbjeglica. Kako su još dodali, od rata do danas realizovan je veliki broj projekata čiji su nosioci pojedinci ili zajednice s većinskim srpskim stanovništvom, odnosno povratnici u FBiH.
Kasnimo u odnosu na region
BiH kasni u realizaciji Regionalnog stambenog programa u odnosu na zemlje u regionu, zbog sporih i komplikovanih administrativnih procedura, kaže Dragan Štrbac, v.d. direktora Republičkog sekretarijata za raseljena lica i migracije.
Štrbac napominje da je Regionalni stambeni program zasnovan na donatorskim sredstvima, a ukupna vrijednost projekta iznosi 101 milion evra. On je naveo da je do sada pripremljeno i odobreno šest potprojekata.
“U okviru ovih šest potprojekata biće izgrađeno 3.127 stambenih jedinica, od čega u Republici Srpskoj 1.774, ukupne vrijednosti 73.803.890 evra”, naveo je Štrbac.
Prema njegovim riječima, ove godine za povratak Srba u FBiH iz budžeta Srpske će biti izdvojen oko 1,1 milion KM, za povratak Bošnjaka i Hrvata u Republiku Srpsku 2,3 miliona KM, a za interno raseljena lica 2,6 miliona KM.
Govoreći o povratku Srba u Hrvatsku, Štrbac kaže da Hrvatska godinama opstruiše Srbima vraćanje stečenih prava u toj državi. Kada je u pitanju povratak Hrvata i Bošnjaka u Republiku Srpsku, Štrbac ističe da je Srpska u 99,9 odsto slučajeva završila vraćanje imovine i stanarskih prava izbjeglicama i raseljenim licima.
(Nezavisne, Srna – Foto:N.N)