Srpski logoraši sa područja opštine Odžak, nad kojima su u proteklom ratu pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane /HVO/ primijenili 132 metode mučenja, tvrde da zločine počinjene nad srpskim narodom u Posavini domaće pravosuđe tretira kao manje vrijedne.
Predsjednik Udruženja logoraša “Odžak `92” Milan Miletić rekao je Srni da je do sada procesuiran manji broj izvršilaca, a da niko od članova Kriznog štaba Odžak, koji su odgovorni za zatvaranje Srba u osnovnu školu i fabriku “Strolit”, nije uhapšen niti osuđen.
“Samo to što ni poslije 25 godina niko od njih nije odgovarao govori da ih neko štiti”, ocijenio je Miletić.
On je naglasio da su svi, koji su do sada osuđeni ili se vode postupci protiv njih, bili stražari u odžačkim logorima ili pripadnice jedinice “Vatreni konji”. Odgovarali su za ratni zločin i za seksualna zlostavljanja Srpkinja iz sela Novi Grad kod Odžaka.
Miletić je podsjetio da su do sada osuđeni Ferid Halilović na 15 godina zatvora, Marijan Brnjić u dva predmeta po šest godina, ukupno 12 godina, Josip Tolić na 10 i Albina Terzić na tri godine.
Prema njegovim riječima, Terzićeva je prvostepenom presudom bila osuđena na pet godina, a u drugostepenoj presudi, prema zakonu bivše SFRJ, kazna joj je umanjena za dvije godine.
On je dodao da je vođen sudski postupak i protiv Ibrahima Ahmetovića, koji je u međuvremenu preminuo, dok je u slučaju Rešada Mujkića prvostepena presuda bila oslobađajuća.
Miletić je napomenuo da se vode postupci protiv Saše Čalušića pred sudom u Odžaku, te Ilije Jurića i Ivice Kljajića pred Sudom BiH.
Srbi sa područja opštine Odžak odvedeni su 8. maja 1992. godine u logore u osnovnoj školi i fabrici “Strolit”, ali i u druge objekte. Do jula iste godine u odžačkim logorima bilo je zatvoreno 1.294 Srba – 864 muškarca, 326 žena i 104 djeteta.
U tom periodu silovano je 60 Srpkinja, najstarija je imala 60 godina, a najmlađa je bila desetogodišnja djevojčica. Torture kojima su podvrgnuti nisu preživjela 42 logoraša. Logori u Odžaku bili su pod kontrolom 102. Odžačke brigade HVO-a.
Objekti u kojima su u periodu od maja do jula 1992. godine bili logori danas su privedeni svojoj prijeratnoj namjeni. Tu se školuju djeca, a “Strolit” je fabrika, samo drugih proizvoda.
Nakon što je teritoriju opštine Odžak oslobila Vojska Republike Srpske u operaciji “Koridor života” 15. jula 1992. godine, srpski logoraši su premješteni u druge kazamate. Bili su zatočeni u ukupno 16 logora – 11 u BiH i pet u Hrvatskoj, među kojima su “Lora”, zatvor u Puli, Kerestinac kod Zagreba.
Posljednji logoraš sa područja odžačke opštine razmijenjen je 26. maja 1993. godine u Ljubuškom.
“Nakon što je opština Odžak Dejtonskim sporazumom pripala Federaciji BiH, uslijedio je egzodus srpskog naroda sa ovog prostora, jer nisu mogli da zamisle da se svakodnevno susreću sa zločincima koji su nad njima primijenili 132 metode mučenja”, kaže Miletić.
On je naveo da su se odžački Srbi naselili u susjednim opštinama, a mnogi su otišli u Australiju, jer nisu željeli život u blizini svojih mučitelja.
Miletić je istakao da oni koji su ostali ovdje učestvuju u sudskim procesima kao svjedoci, te da ti ljudi opet proživljavaju mučenja bez ikakve pomoći ili pripreme.
Miletić, koji je kao bivši logoraš i svjedok u procesima, smatra da bi sa njima trebalo da rade stručnjaci, jer su to veoma traumatična iskustva posebno kada je riječ o silovanim ženama, ali da su u stvari prepušteni sami sebi, pa se dese i oslobađajuće presude.
Povodom 25 godina od stradanja Srba u odžačkim logorima planirano je da 8. maj bude obilježen i u opštini Vukosavlje u Republici Srpskoj, gdje živi najveći broj Srba iz odžačkog kraja, kao i u selu Novi Grad kod Odžaka u FBiH.
Polaganje vijenaca kod centralnog spomen-obilježja u Vukosavlju planirano je u 13.30 časova, a parastos ubijenim civilima u logorima i poginulim srpskim borcima biće služen u crkvi Svetih apostola Petra i Pavla u Novom Gradu u 14.30 časova. Sjećanje na stradanje odžačkih Srba organizuje Udruženje logoraša “Odžak `92”.
Miletić je napomenuo da sve manje ljudi dolazi da obilježi ovaj dan i da su glavni razlozi za to raseljenost logoraša, njihov veoma težak materijalni položaj, ali i ogorčenost odugovlačenjem sudskih procesa i malim zatvorskim kaznama, kao i nedovoljnom brigom prema ovoj kategoriji.
“Kod logoraša vlada osjećaj iskorištenosti. Kada treba svjedočiti, svi su ažurni, a poslije toga zaborave žrtve”, kaže Miletić.
On je dodao da, uprkos toj nemarnosti, Udruženje “Odžak `92” aktivno sarađuje sa svjedocima i organima koji se bave ovom problematikom, sakuplja dokumentaciju, evidentira logoraše, a aktivno je i na donošenju zakona o žrtvama torture, kojim bi bio priznati status silovanim ženama i djeci zarobljenicima.
(SRNA)