Advokat Rastko Petaković podnijeće, najvjerovatnije već danas, zahtjev nadležnom tužilaštvu u Srbiji i policiji da se omogući pristup dokumentaciji o djeci i uzorcima njihovih matičnih ćelija povjerenih švajcarskoj banci “Krio sejv”, koja je izgubila licencu za rad.
Petaković se obratio i premijerki Srbije Ani Brnabić i Ministarstvu spoljnih poslova (MSP), tražeći pomoć države. Iz MSP juče je dobio potvrdu da će, preko Ambasade u Belgiji, pomoći u pronalaženju advokata i prenosu informacija.
Petaković će od tužilaštva tražiti da ogranak ove banke u Srbiji dostavi dokumentaciju. Da je propusta u radu “Krio sejva” bilo, u javnom obraćanju klijentima priznao je i njegov izvršni direktor Frederik Amar.
– Još pokušavamo da dođemo do informacija u kakvoj su tačno poziciji austrijski “Krio sejv” i direktor Amar, čije pismo je zapravo “jedna tužna priča sa opravdanjem: bilo je teško pa smo morali da kršimo zakon. Tako su djelimično bez znanja belgijskih organa, i potpuno bez znanja vlasnika uzoraka, transportovali ćelije iz depoa u Belgiji u banku “Famikord” u Varšavi. U obraćanju Amara ima i priznanja da način na koji je vođena dokumentacija o ćelijama djeluje problematično – kaže Petaković, pišu Novosti.
Problemi u “Krio sejvu” bili su tajna samo za klijente ove banke i javnost, dok zbog greške u transportu nisu propali uzorci Petakovićevog djeteta, i još jednog iz Srbije, kada je on započeo istragu o radu ove banke. U krugovima “bankara” matičnih ćelija za to se znalo, ali je prećutkivano da se ne ugrozi cjelokupan biznis. Jer, samo “Krio sejvu” je 240.000 porodica iz više zemalja povjerilo oko 330.000 uzoraka matičnih ćelija, među kojima je, prema nekim procjenama 13.000 iz Srbije. Za 20 godina čuvanja ovdje je plaćano oko 1.800 evra po uzorku. Švajcarski mediji su objavili da su obrada i 25 godina čuvanja ćelija ovoj banci plaćani i do 4.000 franaka.
Problemi u “Krio sejvu” počeli su još 2011. godine, kada je vlada Belgije zabranila privatno skladištenje uzoraka krvi iz pupčane vrpce. Jedan od najvećih depoa “Krio sejva” bio je u okolini Brisela, a banka je, uprkos opredjeljenju Belgije za javne banke matičnih ćelija, i pored više upozorenja Federalne agencije za javno zdravstvo (FAGG), i zahtjeva da se zaustavi obrada u Belgiji, nastavila da radi sve do marta 2015. godine, kada je taj proces, kako Amar kaže, prebacila u Švajcarsku.
FAGG je tražio da se ukine skladištenje u Belgiji, jer je postalo ilegalno, a poslije pregovora sa vlastima rok je pomjeren, prvo do kraja 2018, a onda do marta ove godine. “Krio sejv” je imao 42 tanka u Belgiji. U “Famikord” je prebačeno oko 98 odsto svih uzoraka “Krio sejva”.
Javna banka
Banka matičnih ćelija, čija je izgradnja počela 2013. godine, pri Institutu za majku i dijete, bila bi trajno rješenje. Javne banke rade po principu solidarnosti, isto kao transfuzija, a Petaković predlaže da se pod istim krovom formira i porodična banka – u kojoj bi se plaćalo privatno čuvanje.
Potraga za uzorcima
Advokat Petaković, uz ogradu da se ne delegira da predvodi udruženje oštećenih roditelja, kaže da mu se javilo više od 300 porodica iz Srbije, koje su povjerile matične ćelije djece “Krio sejvu”.
– U više navrata posredovao sam u “Famikordu” da se pronađu uzorci i transportuju do određenih univerziteta – kaže Petaković. – Kad se locira uzorak, prvo mora da se zaključi novi ugovor sa “Famikordom”, plaća se nadoknada za testiranje i transport.