U Novom Sadu danas je ispred spomenika “Porodica” na Keju žrtava racije održan komemorativni skup i služen pomen povodom 76 godina od Novosadske racije, stravičnog zločina koji su 1942. godine počinile mađarske fašističke okupacione snage nad potpuno nedužnim Srbima i Jevrejima, kao i pripadnicima drugih nacionalnih zajednica.
Obraćajući se na komemorativnom skupu, gradonačelnik Novog Sada Miloš Vučević rekao je da se nikada više ne smije ponoviti fašističko bezumlje.
“Za to imamo više od 1.300 razloga jer najmanje toliko je naših Novosađana surovo ubijeno i pod led Dunava bačeno tog januara 1942. godine. Srbi, Jevreji, Romi, deca, stari, žene, cele porodice, ubijeni su samo zato što su pripadali drugom narodu i drugoj veri”, naglasio je Vučević.
On je rekao da su ti januarski dani 1942. godine ostavili živu ranu na srcu Novog Sada i da takav zločin nikad ne zastarijeva.
“Prošlo je 76 godina od kada su fašističke horde marširale Novim Sadom nanoseći gradu tugu koja se ne leči. Novim Sadom tada su vladali zlo i strah, a potom muk, zbog zločina koji civilizacija ne pamti. Teško je bilo oporaviti se, nastaviti dalje i sa takvim ranama graditi novi život i novu budućnost. Ali mi smo bili tu; dobre komšije, dobri prijatelji. Jedna velika porodica željna budućnosti za svoju decu, željna svetle budućnosti Novog Sada”, naveo je Vučević.
On smatra da savremeni fašizam vreba svako društvo – nema kukasti krst kao logo, već razne oblike nasilja.
“Zato fašizmu ne smemo dozvoliti da nam se približi i uzme maha. Zato sve generacije koje dolaze da posle nas grade ovaj grad i ovu zemlju moramo jasno i glasno učiti vrednostima antifašizma, učiti ih da cene mir i da je sloboda svetinja”, poručio je Vučević.
Potom su pomen za žrtave služili su episkop bački Irinej i vrhovni rabin Srbije Isak Asiel.
Na spomenik “Porodica” vijence su položili predstavnici vlasti Novog Sada, Pokrajinske vlade, Skupštine AP Vojvodine, zamjenik ambasadora Izraela u Srbiji Dženi Sedov i ambasador Mađarske u Srbiji Atila Pinter. Vijence su položili i predstavnici Jevrejske opštine Novog Sada, Saveza jevrejskih opština Srbije, Matice romske, kao i potomci žrtava Novosadske racije.
Predstavnici Skupštine grada Novog Sada su sa broda Riječne flotile Vojske Srbije spustili u Dunav vijenac žrtvama Novosadske racije.
Novosadska racija je naziv za pogrom koji su mađarski fašisti Mikloša Hortija izvršili nad Srbima i Jevrejima u Novom Sadu tokom Drugog svjetskog rata.
Racija je sprovedena u Novom Sadu i okolnim mjestima od 21. do 23. januara 1942. godine.
Ova zločinačka akcija je dobro isplanirana danima ranije od najviših vojno-policijskih funcionera tadašnje fašističke Mađarske, a o čemu je bila upoznata i tadašnja Vlada.
Prema pojedinim istorijskim izvorima, za tri dana racije u Novom Sadu u vodama Dunava pobijeno je više od 2.000 nevinih Novosađana.
Ukupan broj nestalih i ubijenih tokom pogroma u Novom Sadu i okolnim mjestima i naseljima je oko 4.500 “nepodobnih”, kako su žrtve nazivali mađarski zlikovci.
Osim Srba i Jevreja, u raciji je ubijen i jedan broj pripadnika drugih etničkih grupa, najvećim dijelom Rusa i Roma.
Izvor: SRNA