Dan sjećanja organizovali su Antifašistička liga Hrvatske i Srpsko narodno vijeće.
Cvijeće su ispred Spomen-doma, između ostalih, položili zamjenik gradonačelnika Gline Branka Bakšić Mitić, članovi Vijeća srpske nacionalne manjine grada Gline i predsjednik banjalučkog Odbora za pomoć Srbima na Kosovu i Metohiji Milorad Arlov.
Na mjesto Spomen-doma se do 1941. godine nalazila Srpska pravoslavna crkva u kojoj su ustaše za nekoliko dana zvjerski zaklale oko 1.600 Srba sa Korduna i Banije.
Zamjenik gradonačelnika Gline rekla je da se nikad ne smije zaboraviti ova srpska žrtva i da će srpski narod Banije i Korduna uvijek obnavljati sjećanje na ovaj zločin.
– Ljudi su stradali samo zbog toga što su bili Srbi i zahvaljujući Vladi Republike Srpske uspjeli smo nakon mnogo godina da obnovimo spomen-kosturnicu gdje je sahranjeno oko 2.000 srpskih žrtava iz glinskih pokolja – rekla je Mitićeva.
Arlov je rekao da je veliki zločin nad srpskim narodom u Glini počeo 29. jula 1941. godine i trajao nekoliko dana, a tada su stradali i njegovi preci.
On je zahvalio Vladi Republike Srpske i premijeru Radovanu Viškoviću za donaciju od 25.000 KM za obnovu spomen-kosturnice na pravoslavnom groblju u Glini.
– Ovo činimo kako bi mlade generacije imale uvid u to koje je patnje prošao srpski narod kroz vijekove i u Drugom svjetskom ratu i svim ratovima na ovom prostoru”, naveo je Arlov.
Ustaški teror nad Srbima u Glini i glinskom kotaru u proljeće i ljeto 1941. bio je praćen masovnim zločinima, prisilnim iseljavanjem i pokatoličavanjem, a potom i rušenjem glinske pravoslavne crkve, koja je prethodno postala stratištem nevinih ljudi.
Najraspostranjenije mišljenje u srpskom narodu je da se desio samo jedan pokolj u glinskoj pravoslavnoj crkvi, a u stvari su bila dva, prvi uveče između 29. i 30. jula, a drugi uveče između 4. i 5. avgusta.
Za vrijeme prvog pokolja u srpskoj pravoslavnoj Crkvi Rođenja Presvete Bogorodice u Glini stradala su 174 Srbina i njihova imena su utvrđena. Јedini preživjeli Srbin iz prvog pokolja je Nikica Samardžija.
U drugom pokolju stradalo je 1.038 Srba i njihova imena su takođe utvrđena, a jedini je preživio Ljubo Јednak.
Glina i njena okolina spadaju među najveća gubilišta Srba u Јugoslaviji u Drugom svjetskom ratu. Utvrđeno je sedam lokacija sa najmanje 14 kolektivnih grobnica sa posmrtnim ostacima Srba.
Ustaše su u gradu i glinskom kotaru samo od juna do početka avgusta 1941. godine ubile više od 5.000 ljudi, pretežno Srba, a oko 8.000 do kraja te godine.
Na gubilištima Gline ubijani su Srbi sa Banije i Korduna /mnogi iz srezova Glina i Vrginmost/, koji su hvatani prilikom masovnih potjera ili njihovih pojedinačnih dolazaka u Glinu, zatim Srbi iz Srema, Slavonije i BiH, kao i Јevreji, koji su dovođeni na suđenje u Pokretni prijeki sud.
Srpska pravoslavna crkva Presvete Bogorodice u Glini je podignuta 1846. godine. Nedugo nakon što je u njoj 1941. počinjen pokolj, ustaše su crkvu srušile.
Na mjestu porušene crkve su jugoslovenske vlasti povodom desetogodišnjice pokolja, 27. juna 1951. podigle zajedničku spomen-kosturnicu za sve žrtve.
Odlukom Skupštine opštine Glina od 27. aprila 1964. godine 13. maj je proglašen Danom sjećanja na žrtve fašističkog terora.
Narod Banije je 4. jula 1969. sopstvenim prilozima podigao Spomen-dom žrtvama fašizma u Glini.
(RTRS – Foto: RTRS)