U sporazumu, koji uključuje potpuni prekid neprijateljstava, navodi se da će Sirijske demokratske snage (SDF) koje podržavaju SAD predati kontrolu nad graničnim prijelazima u regiji, aerodromom i vitalnim poljima nafte i plina.
Takođe sporazum priznaje kurdsku manjinu kao sastavni dio sirijske države i garantuje prava svih Sirijaca na predstavljanje i učešće u političkom procesu.
Komandant SDF-a Mazloum Abdi nazvao je sporazum “stvarnom prilikom za izgradnju nove Sirije”.
“Posvećeni smo izgradnji bolje budućnosti koja garantuje prava svih Sirijaca i ispunjava njihove težnje za mirom i dostojanstvom”, napisao je na X u ponedjeljak naveče, piše BBC.
Abdi je potpisao sporazum u Damasku zajedno sa privremenim predsjednikom Ahmedom al-Šaraom.
To predstavlja veliki korak ka cilju da predsjednik ujedini rascjepkanu zemlju nakon što je njegova sunitska islamistička grupa predvodila ofanzivu pobunjenika koja je zbacila predsjednika Bašara al-Asada u decembru.
Veličina tog izazova je jasno prikazana nedavnim nasiljem u zapadnoj Siriji, gdje su napadi na sigurnosne snage od strane Asadovih lojalista izazvali odmazde u kojima je navodno ubijeno više od hiljadu civila, od kojih su većina bili pripadnici Asadove manjinske alavitske sekte.
Sporazum bi takođe mogao deeskalirati sukob SDF-a sa susjednom Turskom i sirijskim bivšim pobunjeničkim frakcijama koje podržava Turska, a koje su savezničke vlade, a koje pokušavaju istisnuti alijansu iz područja blizu granice.
SDF, koji ima desetine hiljada dobro naoružanih i dobro obučenih boraca, nije bio povezan ni sa Asadovim režimom ni sa opozicijom tokom 13-godišnjeg građanskog rata u zemlji.
Trenutno kontroliše više od 46.000 kvadratnih kilometara teritorije na sjeveroistoku, gdje je porazio Islamsku državu 2019. uz pomoć koalicije predvođene SAD-om.
SDF igra glavnu ulogu u Autonomnoj upravi sjeverne i istočne Sirije (AANES), koja upravlja regijom koja je Kurdima poznata i kao Rojava.
Oko 10.000 boraca IS-a je zatočeno u zatvorima koje vodi SDF i koji se nalaze širom regiona, a oko 46.000 drugih ljudi povezanih s IS-om, uglavnom žena i djece, nalazi se u nekoliko kampova.
Od pada Asada, SDF je upozoravao da ga napadi frakcija koje podržava Turska tjeraju da odvrati borce od čuvanja zatvora i utire put ponovnom oživljavanju IS.
Turska vlada na najveću miliciju u SDF-u, Kurdske narodne zaštitne jedinice, gleda kao na terorističku organizaciju. U njemu se navodi da je YPG produžetak zabranjene grupe Kurdistanske radničke partije (PKK) koja je decenijama vodila pobunu u Turskoj, ali čiji je zatvoreni vođa nedavno proglasio prekid vatre.
Iz Turske nije bilo odmah komentara na sporazum od ponedjeljka.
Između 25 i 35 miliona Kurda naseljava planinski region koji se prostire na granicama Turske, Iraka, Sirije, Irana i Jermenije. Oni čine četvrtu najveću etničku grupu na Bliskom istoku, ali nikada nisu dobili stalnu nacionalnu državu.
Sirijski Kurdi, koji čine oko deset odsto stanovništva, bili su potisnuti i uskraćena im osnovna prava tokom vladavine porodice Assad.
Nezavisne novine
Foto: Tanjug/AP