U Sjedinjenim Američkim Državama danas će biti obilježena 21. godišnjica od kada su islamski teroristi oteli četiri putnička aviona i izveli najveće terorističke napade u savremenoj istoriji.
Predsjednik SAD DŽozef Bajden obratiće se tim povodom i položiti vijenac kod Pentagona, saopštila je Bijela kuća, prenio je AP.
Prva dama DŽil Bajden govoriće na Nacionalnom memorijalnom obilježju leta 93 u Šenksvilu, u Pensilvaniji.
Potpredsjednica Kamala Haris i njen suprug prisustvovaće u Njujorku ceremoniji komemoracije u Nacionalnom memorijalnom centru 11. septembar.
U utorak 11. septembra 2001. godine, napadači samoubice oteli su američke putničke avione i udarili njima u dva njujorška nebodera, ubivši hiljade ljudi. Ovaj napad ostaje jedan od najtraumatičnijih događaja vijeka, ne samo za Ameriku već i za ostatak svijeta, prenio je Bi-Bi-Si.
Četiri aviona koja su letjela nad istočnim dijelom Sjedinjenih Američkih Država istovremeno je oteo mali tim otmičara. Oni su zatim upotrebljeni kao džinovski navođeni projektili kako bi udarili u zgrade simbole Njujorka i Vašingtona.
Dva aviona udarila su u Kule bliznakinje Svjetskog trgovinskog centra u Njujorku. Prvi je udario u Sjevernu kulu u 08:46 časova po istočnom vremenu, drugi je udario u Јužnu kulu u 09:03 sati. Zgrade su se zapalile, zatočivši ljude na višim spratovima, i obavivši čitav grad gustim dimom.
Za manje od dva sata, obje kule od 110 spratova srušile su se u ogromnom oblaku dima.
U 09:37 časova, treći avion uništio je zapadno krilo Pentagona – ogromnog sjedišta američke vojske nadomak Vašingtona, glavnog grada države. Četvrti avion srušio se u polje u Pensilvaniji u 10:03, nakon što su putnici pružili otpor.
Vjeruje se da su otmičari namjeravali da napadnu zgradu Kapitola u Vašingtonu. Sveukupno je živote izgubilo 2.977 ljudi ne računajući 19 otmičara, većina njih u Njujorku.
Stradalo je svih 246 putnika i članova posade u četiri aviona, u Kulama bliznakinjama, poginulo je 2.606 ljudi na licu mjesta ili kasnije od povreda, a u Pentagonu je stradalo 125 ljudi. Najmlađa žrtva bila je dvogodišnja Kristina Li Henson, koja je umrla u jednom od aviona sa roditeljima Piterom i Sju.
Najstariji je bio 82-godišnji Robert Norton, koji je bio u drugom avionu sa suprugom Žaklinom, sa kojom je putovao na svadbu.
Kad je udario prvi avion, procjenjuje se da je u kulama bilo 17.400 ljudi. Niko nije preživio iznad zone udara u Sjevernoj kuli, ali je 18 njih uspjelo da pobjegne sa spratova iznad zone udara u Јužnoj kuli. Među žrtvama bilo je državljana iz 77 zemalja.
Njujork je izgubio 441 pripadnika službi hitnih intervencija. Hiljade ljudi je ranjeno ili je kasnije razvilo bolesti povezane sa napadima, a među njima i vatrogasci koji su radili u ruševinama.
Napade je iz Avganistana isplanirala ekstremistička islamistička mreža Al kaida. Predvođena Osamom Bin Ladenom, Al kaida je krivila SAD i njene saveznike za ratne sukobe u muslimanskom svijetu.
Otmice je izvelo 19-oro ljudi, radeći u tri tima od po pet članova i jednom od četiri – u avionu koji se srušio u Pensilvaniji. Svaka grupa je imala nekog ko je prošao pilotsku obuku i to u letačkim školama u SAD.
Petnaest otmičara bili su Saudijci kao i sam Bin Laden. Dvojica su bili iz Ujedinjenih Arapskih Emirata, jedan iz Egipta i jedan iz Libana.
Manje od mjesec dana poslije napada, predsjednik SAD DŽordž V. Buš poveo je invaziju na Avganistan, uz podršku međunarodne koalicije, kako bi iskorijenio Al kaidu i pronašao Bin Ladena. Međutim, američka vojska je tek 2011. godine konačno locirala i ubila Bin Ladena u susjednom Pakistanu.
Navodni planer napada od 11. septembra, Halid Šeik Muhamed, uhapšen je u Pakistanu 2003. godine. Od tada ga drže u američkom pritvoru u Zalivu Gvantanamo gdje još uvijek čeka na suđenje.
Bilo je potrebno više od osam meseci da se raščisti “Nulta tačka” – mjesto na kom su se srušile Kule bliznakinje. Na toj lokaciji sada se nalaze spomenik i muzej, a zgrade su ponovo podignute, ali drugačijeg izgleda.
Završena centralna građevina – Svjetski trgovinski centar Јedan iliti “Kula slobode” – još je viša (541 metar) od originalnog Sjevernog tornja, koji je bio visok 417 metara.
Renoviranje Pentagona potrajalo je nešto manje od godinu dana, a osoblje se vratilo u kancelarije u avgustu 2002. godine.
(Tanjug – Foto: EPA-EFE/MIKE SEGAR / POOL)