Tim činom prije 24 godine rođen je novi subjekat koji je po međunarodnom pravu imao sve državotvorne elemente – teritoriju, stanovništvo i organizovanu vlast.
Sve je počelo u oktobru 1991. Srpski poslanici u sazivu Skupštine tadašnje SR BiH preglasani su 14. oktobra. Donesena su dva akta – Memorandum i platforma kojima je BiH definisana kao suverena, a njena teritorija nedjeljiva.
Poslanik prvog saziva Narodne skupštine Republike Srpske, Biljana Plavšić, rekla je tada da su “srpski poslanici napustili zgradu, uz dogovor da će ujutro se naći. Ostali su hravtski i muslimanski poslanici, a predsjedavao je zamjenik predsjednika, bez ovlašćenja predsjednika skupštine. Tako je izglasan memorandum.”
To je srpske poslanike opredijelilo na prvi hrabar korak ka stvaranju Srpske. Donijeli su istorijsku odluku kojom je 24. oktobra osnovana Skupština srpskog naroda u BiH.
“Bio sam srećan kad je bilo glasanje, kad nisu mogli da nam nametnu rješenje i to je bila prva pobjeda našeg Kluba poslanika”, rekao je prvi predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Momčilo Krajišnik
Uslijedila je prva odluka. Ona na osnovu koje je u novembru raspisan plebiscit o ostanku srpskog naroda u tadašnjoj zajedničkoj državi Jugoslaviji. Srbi u BiH, u gotovo stoodstotnom procentu, izjasnili su se tada za ovu opciju. Muslimani i Hrvati nisu priznali rezultat plebiscita, poslije čega su srpski poslanici iz svih stranaka nastavili rad u Skupštini srpskog naroda u BiH i počeli donošenje akata kojima je konstituisana Republika Srpska.
Od desetak konstitutivnih akata koji su ustavnopravna osnova za stvaranje Republike Srpske, dva su najbitnija. Prvi je usvojen 9. januara – Deklaracija o proglašenju Republike srpskog naroda BiH. Donesena je na osnovu neotuđivog i univerzalnog prava svakog naroda na samoorganizovanje, samoopredjeljenje i svaku vrstu razvoja.
Drugi dokument koji ima istorijski značaj je Ustav Republike Srpske, koji je u istom sazivu 28. februara 1992. godine usvojila Skupština Srpskog naroda u BiH. Pisan na osnovu Ustava Srbije i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, taj akt, sa brojnim izmjenama i dopunama i danas je snazi.
Nakon 24 godine oni koji su postavili temelj današnjoj Srpskoj, poručuju – pred Republikom je sigurna budućnost. Samo se, kažu, treba osloniti na sopstvene snage.
“Istrajati na Dejtonskom sporazumu, ne kako bi neko htio, već kako je po Ustavu zapisano, a on je okvir da svima bude mnogo, mnogo bolje,” ocijenio je bivši predsjedavajući Predsjedništva BiH Živko Radišić.
Republika Srpska verifikovana je 1995. Dejtonskim mirovnim sporazumom, a 9. januar kao državni praznik u Republici Srpskoj priznala je i Venecijanska komisija.
Već 24 godine, današnji datum građani Republike Srpske proslavljaju kao Dan Republike, koju zalaganjem i trudom grade i jačaju iz dana u dan. A poseban doprinos dali su srpski borci koji su svoj život ugradili u njene temelje.