Polaganjem vijenaca u Policijskoj upravi Prijedor na spomen-ploču pripadnicima Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske poginulim u Odbrambeno-otadžbinskom ratu u Prijedoru je počelo obilježavanje tri decenije od odbrane i 80 godina od prvog oslobođenja grada u Drugom svjetskom ratu.
Uslijedio je svečani defile ulicama grada ka spomeniku “Za krst časni” posvećenom borcima Odbrambeno-otadžbinskog rata, gdje je služen parastos, položeni vijenci i gdje je upriličeno obraćanje zvaničnika.
Priređen je prigodan program i prislužene su svijeće u spomeni-sobi “Kameni cvijet”.
Na današnji dan 1992. Prijedor je odbranjen od napada muslimansko-hrvatskih paravojnih formacija kada je poginulo 15 srpskih vojnika i policajaca, a 26 ranjeno.
Nakon što je SDS 30. aprila 1992. godine u Prijedoru preuzeo vlast mirnim putem, očekivao se odgovor SDA, koja je po izbornim rezultatima imala najveće učešće u vlasti, a i muslimani su po popisu iz 1991. godine bili brojniji od Srba.
Vrh SDA je mogućnost rata razmatrao od januara 1991. godine, a te godine muslimani su učestvovali i u formiranju Patriotske lige. Planom odbrane Bosanske krajine bilo predviđeno da se odbrana za Prijedor organizuje na lijevoj obali rijeke Sane, upravo tamo odakle je na današnji dan 1992. godine napad na Prijedor i počeo.
Odmah nakon preuzimanja vlasti, počelo je razoružavanje “pojedinaca, jedinica i paravojnih formacija”, kako se navodi u izvještajima tadašnjeg “Kozarskog vjesnika”, a zadati rokovi su odgađani /na primjer sa 11. na 21. maj, pa sa 21. na 27. maja/ kako bi se ispregovarala dobrovoljnost samog čina predaje oružja i time izbjegla upotreba sile.
Kada su 22. maja 1992. godine paravojne formacije na Hambarinama ubile dvojicu, a ranile četvoricu pripadnika Vojske Srpske Republike BiH, krizni štab naredio je bezuslovnu predaju oružja i naoružanja do 23. maja u podne, kao i predaju lica odgovornih za napad na vojnike, a nakon što to nije učinjeno počela su čišćenja terena na Hambarinama i u Kozarcu.
Napadi ni tada nisu prestajali. U noćima 24. i 25. maja pucano je na vojni garnizon, a više puta je pucano na objekte elektrodistribucije i kontrolne punktove milicije.
Najorganizovaniji napad izveden je na današnji dan kad je takozvana Kurevska četa koja je u zoru prešla rijeku Sanu i iz više pravaca napala vitalne institucije grada.
(RTRS – Foto: Srna)