Bez injekcija insulina, bez zavisnosti od njegovog redovnog unošenja, bez merenja visine glukoze, bez opasnosti od ozbiljnih komplikacija. To je san miliona obolelih u svetu i 730.000 pacijenata u Srbiji koji pate od dijabetesa, bolesti tokom koje postupno odumiru ćelije u pankreasu. One u normalnim okolnostima, kod zdravog čoveka, stvaraju u tijelu hormon insulin.
Naučnicima iz praškog Instituta kliničke i eksperimentalne medicine uspjelo je da taj proces zaustave. Pronašli su mehanizam kojim je moguće pretprogramirati ćelije, koje stvaraju enzime za varenje, da produkuju insulin. Pacijenti oboljeli od dijabetesa 1 tako dobijaju realnu nadu da se potpuno izliječe.
Tim naučnika iz IKEM-a, po projektu dr Tomaša Koblase, a na čelu sa dr Františekom Saudekom, ovim se veoma intenzivno bavi dvije godine.
– Ovo istraživanje otvara nove mogućnosti u oblasti molekularnog liječenja dijabetesa, koje počivaju na korišćenju sopstvenih ćelija pacijenta i njihove bezbijedne promjene u ćelije koje stvaraju insulin pomoću korišćenja sintetskih medijatornih RNA. Ovakav postupak je veoma pouzdan i siguran. Do sada su slična istraživanja za pretprogramiranje ćelija koristila viruse kao “nosioce”, ali oni su veoma problematični i mogu da dovedu do kancerogenih procesa. Naša metoda je u tom smislu bezbedna, koristi jedino sopstvene mehanizme u tijelu, kojim ćelije ne mogu da se oštete. Tek smo na početku, na nivou testiranja ćelija – objašnjava dr Koblas, iz Laboratorije Langerhansovih ostrva Centra eksperimentalne medicine IKEM-a.
Za nekoliko mjeseci, kako je najavio dr Koblas, počeće testiranja na životinjama. Kod prvih pacijenata, prema njegovim riječima, ovaj metod liječenja, ukoliko sve bude išlo po najidealnijem scenariju, mogao bi da se primjeni u narednih pet godine.
Ukoliko bi uspjelo da se sve uvede u primjenu, period između aplikacije specifičnih faktora u ćelije pankreasa i ozdravljenja pacijenta bio bi samo – dvije nedjelje!
– Promjena ćelija je relativno brza, u kratkom roku mogu da počnu da stvaraju insulin i čak da pronađu i najbliži put kako da taj hormon oslobađaju. Nove, promijenjene beta-ćelije se, pokazuju naša istraživanja, ponašaju potpuno isto kao kod zdravog čovjeka – proizvode tačno toliko insulina koliko je tijelu potrebno, dakle u zavisnosti od jela i tjelesnog stava – ukazuje dr Koblas.
Septembra ove godine, upravo za ovo istraživanje, dr Koblas je dobio značajno međunarodno priznanje, koje dodjeljuje “Novartis” za inovacije u oblasti biomedicine.
RTRS