Prisutni su uoči i nakon sinoćnjeg skupa ostavljali i lične priloge, dok će do kraja juna moći biti vršene uplate na račun Srpske pravoslavne crkvene opštine Čapljina.
Najvećem skupu Hercegovaca u Srbiji posvećenom sjećanju na srpske žrtve od 1941. do 1945. godine prisustvovali su i predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik, poslanici Narodne skupštine Republike Srpske, članovi Srpske akademije nauka i umetnosti, poslanik Skupštine Srbije Miodrag Linta i ličnosti iz javnog života Srbije, među kojima i sportisti Dejan Bodiroga i Vanja Grbić.
NJegovo preosveštenstvo vladika zahumsko-hercegovački Grigorije blagoslovio je skup i pozvao Srbe da dođu 8. avgusta na pomen povodom 75 godina od zločina koji su ustaše počinile nad mještanima Prebilovaca u Hercegovini.
Vladika Grigorije podsjetio je da su 8. avgusta 1941. godine mučki ubijeni žene, djeca, odrasli, starci i bačeni u jamu.
Kako je istakao vladika Grigorije, njih su 50 kasnije drugi put ubili “sinovi zločinaca po htijenju i opredjeljenju” kada su minama razorili kosturnicu i započeti hram.
“Zato vas pozivamo da na čin osveštanja dođete kao na praznik vaskrsenja. Obucite se u bijelo. Pjevaćemo o pobjedi, to neće biti opijelo. Dođite u Prebilovce, jer bolje je biti potomak ubijenog, nego ubice”, poručio je vladika Grigorije.
Vladika Grigorije je na početku skupa, najavljujući predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, napomenuo da je Vlada Srpske najveći donator obnove hrama Hristovog Vaskrsenja u Prebilovcima.
Potpredsjednik Srpske akademije nauka i umetnosti LJubomir Maksimović rekao je da je stradanje Srba u BiH od 1941. do 1945. godine bilo velika tragedija srpskog naroda.
“Čast mi je da budem na mestu na kojem se klanjam žrtvama. Ostaje trajna obaveza da sačuvamo uspomenu na njihova stradanja”, poručio je Maksimović.
U programu su sinoć učestvovali pjesnici Matija Bećković, Rajko Petrov Nogo, Gojko Đogo, istoričar Draga Mastilović, prvakinja Beogradske opere Jadranka Jovanović, narodni guslari, kao i akademski hor “Lola” sa dirigentom Milovanom Pančićem.
Imena donatora i iznosi priloga biće objavljeni, između ostalog, u beogradskim dnevnim listovima “Politika” i “Večernje novosti”, osim ukoliko priložnici naznače da ne žele da im se objavi ime.
Hram u Prebilovcima projektovao je arhitekta Predrag Ristić, koji je autor i Hercegovačke Gračanice na Crkvini, a nalik je crkvi Hristovog groba u Jerusalimu.
Ustaše su 1941. godine u Prebilovcima ubile 850 Srba od ukupno 1.000 stanovnika tog srpskog sela u Hercegovini, koje, prema istraživanju japanskog lista “Asahi šimbun”, predstavlja najstradalnije selo u Drugom svjetskom ratu u Evropi.
Gradnja hrama u Prebilovcima, u čiju kriptu je položeno više hiljada posmrtnih ostataka Srba ubijenih u dolini Neretve za vrijeme Drugog svjetskog rata, počela je 1991. godine.
Međutim, tokom 1992. godine Hrvatska vojska predvođena generalom Jankom Bobetkom minirala je kriptu i bagerima praktično uradila sve da se tragovi zločina unište.
Iako je veliki broj moštiju uništen sačuvano je sedam sanduka. Sveti arhijerejski Sabor Srpske pravoslavne crkve kanonizovao je prebilovačke mučenike i od prošle godine se slave kao sveti svakog 6. avgusta.
Spomen-hram u Prebilovcima ponovo se obnavlja, zahvaljujući brojnim donatorima. Među njima veliki je broj Srba koji su porijeklom iz Hercegovine. Veliku pomoć i podršku u izgradnji hrama pružila je Vlada Republike Srpske.
Planirano je da obnovljeni Spomen-hram u Prebilovcima bude osveštan 8. avgusta.
Srna