U Brodu je danas počelo snimanje kadrova dokumentarnog filma “Svjedok”, režisera Denisa Bojića, posvećenog ratnom putu patologa Zorana Stankovića i njegovom boravku tokom rata u Republici Srpskoj i BiH.
Filmska ekipa snima kadrove na gradskom groblju u Brodu, kod spomen-ploče na mjestu pronalaska masovne grobnice sa posmrtnim ostacima 88 ubijenih Srba u čijoj je obdukciji i indentifikaciji učestvovao patolog Stanković.
“Danas se snima treća od pet planiranih povorki sjećanja. U pitanju je dokumentarni film ‘Svjedok’ o ratnom putu doktora Stankovića, koji je na teritoriji BiH, Hrvatske, Srbije uradio više od 7.500 obdukcija Srba, stradalnika”, izjavio je Bojić.
On kaže da je Brod simbol stradanja Srba u BiH, uzimajući u obzir koliko je ljudi ubijeno, po broju masovnih grobnica koje su nađene, po prvoj srpskoj žrtvi koja je pala upravo u ovom gradu.
“Samim tim Brod može da ponese epitet grada heroja i grada posebnog pijeteta. Ovo je prilika da građani Broda i svi građani koji osjećaju patnju srpskog naroda u povorci sjećanja odaju počast našim žrtvama i da se na dokumentarističko-istorijski način zabilježi ono što mora, prije svega svjedočenja ljudi koji su u masovnim grobnicama pronašli svoje najmilije”, kaže Bojić.
Predsjednik Predsjedništva brodske Boračke organizacije Brod Zoran Vidić kaže da je Bord jedan od pet gradova gdje se snima film “Svjedok” i da su lokalna zajednica i ova organizacija dale puni podršku ovoj aktivnosti.
“Za Brod, Boračku organizaciju, za sve stanovnike naše opštine i Republike Srpske ovo je veoma važan događaj, da se zabilježi dio stradanja srpskog naroda, početak 1992. godine i odbrambeno-otadžbinskog rata. Na gradskom groblju je pronađena masovna grobnica sa 88 ubijenih Srba 1993. godine, kada je počelo otkopavanje”, kaže Vidić.
Prema njegovim riječima, veoma je bitno da se piše istorija srpskog naroda i čuva sjećanje na stradanja koja su doživjeli Srbi za vrijeme odbrambeno-otadžbinskog rata.
“Mi smo već i ranije radili na tome, snimljen je dokumentarni film `Od stradanja do slobode Broda`, gdje smo dokumentovali sve šta se dešavalo, čak od 1991. godine kada je Brod bio prvi put granatiran iz Slavonskog Broda pa sve do dana oslobođenja 7. oktobra 1992. godine”, naveo je Vidić.
Ankica Kojić, kojoj je u ratu poginuo muž Dobrivoje, rekla je da je svjedok dešavanja, da je bila u Brodu dok su trajale operacije, sve do 9. maja 1992. dok Brod nije pao.
“Ovo doživljavam veoma teško, jer svaki događaj nas potresa, posebno u vrijeme dešavanja događaja od prije 30 godina. Šokirana sam i uvijek u nekom strahu”, kaže ona.
Ružica Jeftić, koja je izgubila sina Miroslava koji je imao 18 godina, ispričala je da je on bio vojnik JNA i da je nestao u maju.
“Nakon godinu dana od njegove smrti, tražili smo u masovnoj grobnici i nismo pronašli ništa. Nakon toga je davana krv za DNK analizu i tek poslije 27 godina pozvani smo u Banjaluku u spomen-kosturnicu i tamo smo našli samo donju vilicu”, priča Jeftićeva.
Jeftićeva kaže da je lično bila u kontaktu sa doktorom Stankovićem.
“Svaki treći dan nakon ekshumacija sam dolazila i zajedno sa njim pregledala leševe, u potrazi za sinom. Svaki od 88 leševa izvađenih u masovnoj grobnici na gradskom groblju sam pregledala. Nakon što sam pronašla jednu kost od sina i sahranila, ima neki mir. Podignut je spomenik, idem na groblje i prislužim svijeću. Živimo u nadi da ćemo mi roditelji pronaći još nešto od posmrtnih ostataka naše djece dok smo živi”, ističe Jeftićeva.
Načelnik opštine Brod Zoran Vidić učestvovao je u današnjoj povorci sjećanja i snimanju kadrova za film.
“U dubini duše bi volio da se ovo kod nas u Brodu ne mora snimati, odnosno da se ovakvi svirepi zločini nisu ni desili. Međutim, mi smo dužni da čuvamo od zaborava te nemile događaje. Ovaj film će biti opomena i sjećanje, znanje budućim generacijama šta se dešavalo, između ostalog i na području opštine Brod”, rekao je novinarima Vidić.
Patolog Zoran Stanković sa Vojnomedicinske akademije u Beogradu je tokom ratova devedesetih godina prošlog vijeka obavio oko 7.500 obdukcija i identifikacija nastradalih srpskih civila i vojnika od Hrvatske, preko BiH do Kosova i Metohije.
Film “Svjedok” prvobitno je zamišljen i baziran na dokumentaciji i svjedočanstvima doktora Stankovića koja se tiču njegovog boravka na prostoru BiH za vrijeme ratnih dešavanja. Nažalost, neposredno pred početak snimanja, doktor Stanković je iznenada preminuo.
Ovaj film će zajednički realizovati Radio-televizija Republike Srpske i Centar za istraživanje rata, ratnih zločina i nestalih lica, s akcentom na biografiji, svjedočenju i arhivskoj građi najpoznatijeg srpskog patologa.
Prvi kadrovi filma “Svjedok” snimljeni su krajem prošle godine u Beogradu.
Predviđeno je da se film snima na pet lokacija masovnih grobnica, gdje su izvršeni ratni zločini nad srpskim narodom – u Kravici, Mrkonjić Gradu, Brodu, Šekovićima i Zvorniku.
Izvor: Srna