Njegova svetost patrijarh srpski Porfirije služiće danas Svetu arhijerejsku liturgiju u Hramu velikomučenika Georgija u Surdulici povodom krsne slave ove opštine – Svetih surduličkih mučenika, najavila je Eparhija vranjska.
U 8.30 časova biće upriličen doček patrijarha Porfirija, dok će liturgija biti služena u 9.00 časova, nakon čega će u 11.00 časova krenuti litija do Duboke doline, mjesta stradanja na hiljade Srba pod bugarskom okupacijom u Prvom svjetskom ratu.
Pomenu Srbima i obilježavanju stogodišnjice od osveštanja spomen-kosturnice u Surdulici, u kojoj su sahranjene žrtve bugarskog terora, prisustvovaće i državna delegacija Srbije.
Delegacija, koju predvodi ministar za rad, zapošljavanje, socijalna i boračka pitanja Nemanja Starović u 11.30 položiće vijence i cvijeće na mjestu stradanja Srba u Surdulici, najavljeno je iz Ministarstva za rad, zapošljavanje, socijalna i boračka pitanja.
Molitveno i saborno proslavljanje slave Svetih surduličkih mučenika i stogodišnjicu od osveštanja Spomen-kosturnice u Surdulici počeće danas u 17.00 časova bdenjem u Hramu velikog mučenika Georgija, saopštili su iz Eparhije vranjske.
Nakon toga, u 19.00 časova biće upriličena Svečana akademija u Surduličkom kulturnom centru.
U Surdulici su bugarski okupatori u Prvom svjetskom ratu likvidirali hiljade Srba, a tačan broj nikada nije mogao biti ustanovljen jer su tijela likvidiranih bacana u masovne grobnice i zatrpavana, a Bugari su se služili i svim drugim sredstvima kako bi zataškali svoje zločine.
Izgradnja spomen-kosturnice, u kojoj su bili sahranjeni posmrtni ostaci žrtava, počela je 1922. godine, a završena je i osveštana 1924. godine.
Međutim, bugarski okupatori u Drugom svjetskom ratu su aprila 1941. godine demolirali i oskrnavili spomen-kosturnicu, a dvije godine kasnije je i srušili do temelja.
Kosti pobijenih Srba tajno su zatrpane na starom surduličkom groblju, tako da niko od mještana nije znao gdje se tačno nalaze.
Međutim, prilikom radova na porodičnim grobnicama porodica Lakićević i Hasal na starom surduličkom groblju pojavile su se 2009. godine kosti surduličkih mučenika, koje su 29. maja 2010. godine svečano prenesene u kriptu spomen-kosturnice, koja je obnovljena 2009. godine.
U diptih Svetih Sveti surdulički mučenici uvršteni su 2017. godine na zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora u Beogradu, na prijedlog Njegovog preosveštenstva episkopa vranjskog Pahomija.
Sveti surdulički mučenici obilježavaju se 29. maja, na dan kada su njihove mošti prenesene u kriptu spomen-kosturnice, a opština Surdulica ovaj datum slavi kao svoju krsnu slavu.