Danas se navršilo 12 godina od upokojenja Njegove svetosti patrijarha srpskog Pavla, koji slovi za najvoljenijeg poglavara Srpske pravoslavne crkve zbog svoje skromnosti i istinoljubivosti
Patrijarh Pavle, čije je svjetovno ime bilo Gojko Stojčević, rođen je na veliki pravoslavni praznik Usjekovanje glave Svetog Јovana Krstitelja – 11. septembra 1914. godine u Kućancima kod Donjeg Miholjca u Slavoniji.
On i brat Dušan rano su ostali bez oba roditelja, pa je brigu o njima preuzela očeva sestra Senka, koju je patrijarh nazivao drugom majkom.
Osnovnu školu završio je u Kućancima, nižu gimnaziju u Tuzli, a višu gimnaziju i šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu.
U Beogradu je 1936. godine upisao Bogoslovski fakultet, a vanredno je završio i više razrede Šeste beogradske gimnazije da bi mogao da uporedo upisao i Medicinski fakultet, na kojem je stigao do druge godine studija.
Završio je Bogoslovski fakultet u Beogradu, gdje ga je zatekao Drugi svjetski rat.
U proljeće 1942. godine njegov školski drug jeromonah Јelisej odveo ga je u Manastir Svete Trojice, koji se nalazi u ataru selu Dučalovići kod Lučana.
Odatle se 1944. godine zaputio u Banju Koviljaču, gdje je radio kao vjeroučitelj i vaspitač u Banji Koviljači u domu za djecu izbjeglu iz BiH.
Te godine je obolio od tuberkuloze, pa je, iz zdravstvenih razloga, otišao u manastir Vujan, u selu Prislonica između Čačka i Gornjeg Milanovca, gdje je bio do 1946. godine i izliječio se od teške bolesti.
Zamonašio se 1948. godine u manastiru Blagovještenje u Ovčarsko-kablarskoj klisuri i dobio ime Pavle, koje mu je dao iguman Јulijan Knežević. Te godine je rukopoložen u čin jerođakona.
Bio je sabrat manastira Rača u Podrinju, a radio je i kao pomoćni nastavnik Bogoslovije “Svetog Kirila i Metodija” u Prizrenu. Јeromonah postaje 1954, ubrzo protosinđel, a 1957. godine arhimandrit. Od 1955. godine dvije godine je bio na postdiplomskim studijama u Atini.
Za episkopa raško-prizrenskog izabran je 29. maja 1957. godine i na Kosovu i Metohiji je proveo 33 godine.
Izabran je 1. decembra 1990. godine za 44. patrijarha Srpske pravoslavne crkve, zamijenivši bolesnog patrijarha Germana.
Patrijarh Pavle ustoličen je 2. decembra 1990. godine u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila u Beogradu i tada je poručio da mu je jedini program rada Јevanđelje.
Na tronu Svetog Save kao patrijarh srpski bio je 19 godina, a u njegovo vrijeme osnovana je Akademija Srpske pravoslavne crkve /SPC/ za umjetnost i konzervaciju, u škole je vraćena vjeronauka, a Bogoslovski fakultet ponovo je postao sastavni dio Univerziteta.
Posjetio je brojne pravoslavne crkve – carigradsku, aleksandrijsku, jerusalimsku, rusku, bugarsku, rumunsku, grčku, gruzijsku, kao i srpske eparhije i parohije u Americi, Kanadi, Australiji, Mađarskoj i Rumuniji i nosilac je najviših crkvenih i državnih odlikovanja.
Bio je počasni doktor Bogoslovskog fakulteta i Akademije Svetog Vladimira u Njujorku. Govorio je grčki, ruski i njemački jezik.
Odlikovan je državnim Ordenom Nemanje prvog stepena, Ordenom Karađorđeve zvijezde prvog stepena i ruskim ordenom “Dostojanstvo” zbog “značaja koji je imao u danima iskušenja kroz koje su srpski narod i Crkva prošli”.
Vlada Srbije 13. januara 2005. godine imenovala je patrijarha Pavla za počasnog predsjednika Fonda za Kosovo i Metohiju.
Tokom posjete Rusiji u januaru 2002. godine patrijarhu Pavlu su uručene dvije značajne nagrade – Međunarodnog fonda za unapređenje jedinstva pravoslavnog naroda i Fonda Svetog apostola Andreja Prvozvanog.
Objavio je dvije knjige – “Pitanja i odgovori čtecu pred proizvodstvo” i “Devič, manastir Svetog Јoanikija Devičkog”. Zaslugom patrijarha Pavla objavljeno je i dopunjeno izdanje “Srbljaka”.
Lična biblioteka patrijarha Pavla pripala je fondu Biblioteke Patrijaršije SPC i ima status kulturnog dobra, a čuva se u prostorijama konaka Manastira Svetog arhangela Mihaila u Rakovici.
Poruke blaženopočivšeg patrijarha Pavla, među kojim je najpoznatija ona “Budimo ljudi”, aktuelne su i danas, ne gube na snazi i služe za nauk svim generacijama.
– Čovjek ne može da bira vreme i mesto gde će se roditi, niti prilike i okolnosti u kojima će živejti. To ne zavisi od nas. Ali, ono što zavisi od nas i što se od nas očekuje jeste da budemo ljudi – uvek i svuda. Da nas kao ljude prizna za svoje Bog, a prepoznaju preci i upoznaju savremenici – riječi su patrijarha Pavla.
Patrijarh srpski Pavle preminuo je 15. novembra 2009. godine u 95. godini na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu. Prema sopstvenoj želji, sahranjen je u manastiru Rakovica, gdje ga je na posljednji počinak ispratilo više od pola miliona ljudi.
Grob blaženopočivšeg patrijarha Pavla danas posjećuju hiljade pravoslavnih vjernika.
Prije tri godine, 15. novembra, otkriven je spomenik patrijarhu Pavlu na platou ispred Crkve Svetog Marka u Beogradu.
Autor spomenika izlivenog u bronzi, visokog 1,8 metara, je vajar Zoran Maleš, koji je predstavio patrijarha Pavla kako sjedi, blago pognute glave, tako da odiše skromnošću i duhovnošću.
Prije dvije godine osvještan je obnovljeni Hram Svetih apostola Petra i Pavla u Kućancima, rodnom mjestu blaženopočivšeg patrijarha Pavla.