Svijet je decenijama unazad sve topliji, ali iznenadni porast temperatura klimu je potpuno promijenio – a naučnici još pokušavaju da otkriju zašto.
Tokom protekle dvije godine, zabilježeno je više temperaturnih rekorda da je testirano nekoliko najboljih naučnih predviđanja o tome kako klima funkcioniše, pa su naučnici sada jednoglasni da je sagorijevanje fosilnih goriva u velikoj mjeri dovelo do dugoročnog globalnog zagrevanja i da prirodna klimatska varijabilnost takođe može uticati na temperature iz godine u godinu.
Ali, još nije poznato šta je dovelo do ovog posebno toplotnog talasa.
“Zagrijavanje 2023. bilo je više nego bilo koje druge godine, a biće i 2024.”, rekao je Gavin Šmit, direktor NASA Godard instituta za svemirske studije, ne krijući da ne razumije zašto je to tako.
Istraživači su, prema njegovim riječima, još u procesu procjene šta se dogodilo i da li vidimo promjenu u tome kako klimatski sistem funkcioniše.
Neistražena teritorija
Kada se sagore, fosilna goriva emituju gasove staklene bašte poput ugljen-dioksida koji zadržavaju toplotu blizu površine Zemlje. Kako su emisije fosilnih goriva porasle na rekordno visoke u 2023. godini, prosečna površina mora i temperatura vazduha su se promijenile naviše u dosljednom, višedecenijskom trendu zagrijavanja. Ali u nizu bez presedana između juna 2023. i septembra 2024. godine, globalne temperature su bile drugačije od bilo čega ranije viđenog, saopštila je Svjetska meteorološka organizacija.
“Rekordna globalna toplota u poslednje dve godine poslala je sve podatke u jednu neistraženu teritoriju”, rekao je Ričard Alan, klimatski naučnik sa britanskog Univerziteta Reding ističući da smo na granici onoga što bismo očekivali na osnovu postojećih klimatskih modela.
Teško je objasniti
Naučnici su rekli da bi klimatska varijabilnost mogla donekle objasniti šta se dogodilo. 2023. godini prethodio je reijdak, trogodišnji fenomen La Nina koji je imao snažan efekat hlađenja planete gurajući višak toplote u duboke okeane. Ova energija je puštena nazad na površinu kada je sredinom 2023. zavladao suprotan, topli događaj El Nino, podižući globalne temperature. Ali vrućina se zadržala čak i nakon što je El Nino dostigao vrhunac u januaru.
Temperature nisu pale tako brzo koliko su rasle, a novembar je i dalje bio drugi najtopliji u istoriji. Naučnici su ove godine upozorili da su Zemljini ponori ugljenika – kao što su šume i okeani koji usisavaju ugljen dioksid iz atmosfere – pretrpjeli “slabljenje bez presedana” 2023, piše Science Alert, prenosi “Politika”.
Izvor: Nezavisne/ Politika