Prvo, originalno izdanje bajki braće Grim otkriva nepročišćenu verziju priča koje se djeci čitaju više od 200 godina.
U izvornom izdanju Zlatokosa zatrudni sa princom, kraljica iz Snežane i sedam patuljaka je princezina biološka majka koja želi da ubije vlastitu kćerku, a jedna majka je toliko gladna i očajna da svojoj djeci kaže “moram da vas ubijem kako bih imala šta da jedem”.
Braća Grim – Jakob i Vilhelm, objavili su svoju prvu knjigu bajki, koje će im donijeti svjetsku slavu, u decembru 1812, a tri godine kasnije još jednu.
Do 1857. uslijediće još sedam izdanja, svako dodatno ublaženo, uz ubacivanje hrišćanskih referenci, kako bi bilo što prikladnije za djecu.
Džek Zajps, profesor njemačkog jezika i uporedne književnosti na Univerzitetu u Minesoti, često se pitao zašto prva verzija knjige nikada nije prevedena na engleski i odlučio da to sam učini.
“Iako su Grimovi zadržali oko 100 priča iz prvog izdanja, prilično su ih izmjenili, tako da se verzije koje su danas poznate čitaocima po mnogome razlikuju od priča iz izvornog izdanja”, kazao je Zajps za londonski “Gardian”.
Njegova verzija 156 originalnih bajki, koja upravo treba da bude objavljena u izdanju PUP-a (Princeton University Press), prikazuje sasvim drugačiju stranu čuvenih priča, koja je često mračna, puna krvi i stravičnih scena.
Kao na primjer priča “Kako su se djeca igrala klanja” u kojoj se grupa mališana igra mesara i svinje, sa jezivim ishodom u kom dječak zakolje svog mlađeg brata prije nego što ga majka u bijesu izbode nožem. Ali tu nije kraj, jer dok je kažnjavala svog prvenca, majka je zaboravila na bebu koja se udavila u lavoru. Neutješna žena se naposljetku objesila. A kada je muž uveče došao kući i vidio šta se dogodilo prepuklo mu je srce.
Nakon što se prepustila strasnom zagrljaju svog princa, Zlatokosa pita majku zašto joj je najednom odjeća postala pretijesna.
Maćeha Snežane, kao i Ivice i Marice, je zapravo njihova prava majka, a autori su kasnije napravili izmjenu jer su smatrali da je “majčinstvo nešto sveto”.
Zajps vjeruje da su ove izmjene sociološki održavale tadašnje stanje u društvu – ljubomoru između mlade maćehe i pokćerke, budući da su mnoge žene umirale na porođaju tokom 18. i 19. vijeka, te su se njihovi muževi kasnije ženili mladim djevojkama, nerijetko sličnih godina kao i njihove najstarije kćerke.
Zajps navodi da su načinjene “krupne” izmjene, te da je oko 40 do 50 bajki iz prvog izdanja potpuno izbačeno ili drastično promijenjeno.
“Originalno izdanje nije bilo namijenjeno djeci ili široj čitalačkoj publici. Tek nakon drugog izdanja braća Grim su odlučili da prirede kraće izdanje za porodice srednje klase, što je dovelo do cenzurisanja većine bajki”, objasnio je on, ističući da su izvorne priče bliže usmenoj tradiciji.
“Brutalnije su i dinamičnije. U njima se osjeća snažni i naivni duh usmene tradicije, bez hrišćanske sentimentalnosti i puritanske ideologije koje su Grimovi kasnije dodali”, zaključio je on.
(agencije)