Danas se navršila 31 godina otkako je vojska Hrvatske masakrirala 88 Srba u akciji “Medački džep”, a srpska podvelebitska sela Divoselo, Čitluk i Počitelj, koja su bila pod zaštitom UN, uništila po sistemu “spržene zemlje”.
Iz Dokumentaciono-informacioni centar Veritas podsjećaju da je među žrtvama užasnog zločina bilo 17 žena, a među ubijenim civilima čak 26 ljudi starijih od 60 godina, dok je među onima čija tijela još nisu pronađena, čak šestoro ljudi koji su bili stariji od 71 godinu kada su ubijeni – četiri žene i dva muškarca.
Haški tribunal je za zločine počinjene u ovoj akciji optužio trojicu hrvatskih generala: vršioca dužnosti komadanta Zbornog područja Gospić Rahima Ademija, komadanta operacije “DŽep `93” Mirka Norca i Јanka Bobetka, ali je istraga protiv generala Petra Stipetića obustavljena pošto je, po riječima Glavnog tužioca, uspio dokazati “paralelnu liniju komandovanja”.
Bobetku zbog bolesti optužnica nije ni uručena, umro je u aprilu 2003. godine, a Haški tribunal je 2005. godine prepustio hrvatskom pravosuđu da sudi Ademiju i Norcu.
Hrvatsko pravosuđe nije ih teretilo za sve ubijene nego samo za ubistvo 28 civila i pet vojnika, te za uništavanje 300 različitih objekata, kompletno ubijanje stoke i trovanje bunara.
Suđenje u Hrvatskoj se završilo tako što je Županijski sud u Zagrebu tri godine kasnije oslobodio Ademija svih optužbi, a Norca, komadanta operacije “DŽep `93”, proglasio krivim za nesprečavanje, a time i za podržavanje i ohrabrivanje ubistava četiri civila i pljačkanje imovine, te ubijanje i mučenje po jednog ratnog zarobljenika.
Norac je osuđen na jedinstvenu kaznu zatvora od sedam godina, koju mu je Vrhovni sud smanjio na šest godina.
Hrvatsko pravosuđe je optužilo još trojicu pripadnika Hrvatske vojske komandira izviđačke čete 9. gardijske brigade HV-a Јosipa Krmpotića zbog dopuštenja podređenima da ubiju četvoricu neidentifikovanih zarobljenih vojnika Republike Srpske Krajine i naredbe da se pale i ruše kuće lokalnog srpskog stanovništva, te Velibora Šolaju i Јosipa Mršića, pripadnike iste jedinice, zbog ubistva starije neidentifikovane ženske osobe.
Krmpotić je osuđen samo za naređivanje paljenja i rušenja srpskih kuća na tri godine, Velibor Šolaja na pet godina i Јosip Mršić na tri godine zatvora.
Iako je u pomenutim sudskim postupcima nesporno utvrđeno da su u zapaljenim kućama izgorjele i četiri žene, za njihovo paljenje niko nije odgovarao.
Veritas podsjeća da je hrvatska vojska od iznenadnog napada na srpska podvelebitska sela Divoselo, Čitluk i Počitelj 9. septembra do povlačenja 17. septembra 1993. godine sistematski pljačkala, palila, rušila kuće, trovala bunare, ubijala i masakrirala zarobljene i ranjene ljude, pobila domaće životinje.
Prema podacima Veritasa, ubijeno je 88 Srba, od kojih 46 vojnika, šest milicionera i 36 civila, među kojima 17 žena. Sva tri sela sravnjena su sa zemljom po sistemu “spržene zemlje”.
Među civilima je 26 ljudi bilo starije od 60 godina, a iza hrvatske vojske nije preostalo živih srpskih ranjenika. Kao nestalo se vodi još 11 ljudi, od kojih su četiri žene.
Tragedija “Medačkog džepa” odvijala se pred očima Unprofora, koji ovaj put nije bio samo pasivni posmatrač, već je aktivno učestvovao u pokušaju da preuzme kontrolu nad ovim područjem i spriječi ubijanje, što im je i uspjelo nakon trodnevnih borbi sa hrvatskom vojskom i policijom.
Hrvatska je po završenoj akciji predala srpskoj strani 52 tijela, a pripadnici Unprofora su, nakon što su u direktnoj borbi ušli u ovo područje, izvukli još 18 tijela, dva tijela izvukli su pripadnici Srpske vojske Krajine, a jedno je pronađeno u aprilu 1994. godine.
Јoš 11 leševa, skrivenih u jednoj septičkoj jami u Gospiću, pronašli su sedam godina kasnije, u maju 2000. godine, istražioci Haškog tribunala.
Neidentifikovano je još sedam pronađenih tijela.
Rezultati pregleda tijela na srpskoj strani pokazali su da su ubijenim Srbima razbijane lobanje, da su zadobili mnogobrojne prostrelne rane iz neposredne blizine, kao i da su im odsijecani dijelovi tijela i da su živi bacani u vatru.
Komandant Unprofora general Žan Kot je 19. septembra 1993. godine, poslije kompletnog obilaska pomenutih sela, izjavio: “Nisam našao znakove života, ni ljudi, ni životinja u nekoliko sela kroz koja smo danas prošli. Razaranje je potpuno, sistematsko i namjerno”.
U aprilu 1991. godine u Divoselu je živjelo 344, u Počitelju 307, a u Čitluku 129 žitelja, skoro svi srpske nacionalnosti.
U septembru 2024. godine u Divoselu ne živi niko, u Počitelju dvije starice, a u Čitluku četiri porodice sa ukupno deset članova.
(SRNA)