Nakon raspada Sovjetskog Saveza, Rusija se suočavala sa mnogobrojnim terorističkim akcijama. Iako su najpoznatiji oni u moskovskom pozorištu Dubrovka i školi u Beslanu, bilo je još mnogo napada sa više od 40 ubijenih.
Napad na posјetioce koncerta u Moskvi koji se dogodio se u petak uveče, kada je ubijeno najmanje 115 osoba, jedan je od smrtonosnijih u istoriji postsovjetske Rusije. Ipak, krvavi niz, najčešće bombaških napada, počeo je još 1995. godine.
Grupa naoružanih čečenskih militanata predvođena Šamilom Basajevom 14. juna 1995. uzela je za taoce 1.586 stanovnika Budjonovska u Stavropoljskoj pokrajini i držala ih u zgradi gradske bolnice.
Posle pokušaja specijalaca da upadnu u zgradu održani su pregovori, kojima je napadačima omogućeno da sa nekim od talaca napuste grad. U napadu je poginulo 129 ljudi, a 317 povređeno.
Do lјeta 2005. godine, tokom kontraterorističke operacije u Čečeniji, ubijeno je 30 učesnika i organizatora terorističkog napada.
U periodu 1995–2019, još 31 učesnik je uhapšen i osuđen na dugogodišnje zatvorske kazne, a još 29 osoba je stavljeno na potјernicu. Organizator terorističkog napada Šamil Basajev ubijen je 2006. godine kao rezultat specijalne operacije FSB-a u Ingušetiji.
U Kaspijsku (Dagestan), 16. novembra 1996. godine, teroristi su digli u vazduh devetospratnu stambenu zgradu u kojoj su živele porodice graničara. U terorističkom napadu poginulo je 68 ljudi, uključujući 21 dete.
Devetnaestog marta 1999. dogodila se eksplozija bombe na Centralnoj pijaci u Vladikavkazu. Poginule su 52 osobe, a više od 150 je povređeno.
Serija bombaških napada na stambene blokove
Prvih dana septembra 1999. godine, kada je više jakih eksplozivnih naprava uništilo stambene zgrade u Bujnasku, u Republici Dagestan, Volgodonsku u Rostovskoj oblasti i Moskvi, usmrtivši skoro 300 ljudi dok je više 840 osoba pretrpelo fizičke i psihičke posledice.
Nakon zvanične istrage, koja se završila tri godine kasnije, potvrđeno je da je sedam osumnjičenih ubijeno, šestoro je osuđeno za terorizam, a jedna osoba je i dalje u bekstvu.
Prema istrazi, napad u Moskvi i Volgodonsku je organizovao i vodio Ačemez Gočijajev, koji je predvodio jednu grupu vehabija, dok je eksplozivne naprave u Bujnasku postavila druga grupa.
Tokom proslave Dana pobјede u Velikom otadžbinskom ratu 9. maja 2002. godine, u Kaspijsku u Republici Dagestan snažna detonacija eksplozivne naprave ubila je 43 osobe, a povredila je još oko 120 ljudi.
Za organizaciju napada optužen je član kriminalnog podzemlja Rapani Halilov, koji je likvidiran 2007. godine.
“Krvavi” mjuzikl u moskovskom pozorištu
Talačka kriza u moskovskom pozorištu na Dubrovki, čini se, ostala je dobro upamćena u javnosti.
U prepunom pozorištu, veća grupa naoružanih Čečena držala je od 23. do 26. oktobra 2002. godine 912 gledalaca mjuzikla “Sever–Jug“ kao taoce.
Zbog opasnosti od eksplozije zgrade i gubitka života, 26. oktobra ruske specijalne snage izvele su prinudnu operaciju oslobađanja talaca. U terorističkom napadu ubijeno je 130 talaca. Svi militanti, 21 muškarac i 19 žena, tada su ubijeni.
Bombaši samoubice 27. decembra u Groznom, u dvorištu zgrade Vlade Čečenske Republike, digli su u vazduh dva kamiona napunjena eksplozivom. U terorističkom napadu poginula je 71 osoba, a ranjeno je još 640.
Uz pomoć sedam kilograma dinamita, bombaš-samubica 5. decembra 2003. godine digao je u vazduh voz na liniji Kislovodsk – Mineralne Vode. Tom prilikom poginulo je 47 ljudi, a povređeno 186. Odgovornost za teroristički napad preuzeli su čečenski teroristi.
Šestog februara 2004. godine razorna, prljava bomba napunjena zavrtnjima ubila je 41 putnika moskovskog metroa, dok je više od 200 osoba povređeno.
Gotovo istovremeno, 24. avgusta 2004. u vazduhu iznad Rostovske i Tulske oblasti eksplodirali su putnički avioni Tu-154B-2 kompanije “Sajbirija erlajns” na letu Moskva–Soči i Tu-134A-3 “Volge Avijaekspresa” na liniji Moskva–Volgograd pri polijetanju sa Aerodroma “Domodedovo”.
U napadu je poginulo 89 ljudi. Eksplozivne naprave u avionima detonirale su žene-samoubice.
Katastrofa u Beslanu
Čečenski teroristi su 1. septembra te godine uzeli za taoce više od 1.100 učenika srednje škole, njihove rođake i nastavnike u Beslanu u Severnoj Osetiji.
Drugog septembra, posle pregovora, banditi su oslobodili 25 žena i dјece, dok je narednog dana, tokom napada, većina talaca oslobođena.
Prethodno je došlo je do eksplozije u sportskoj sali škole, pa su zatočeni počeli da bјeže.
Usliјedila je razmјena vatre specijalnih snaga sa teroristima i tom prilikom je ubijeno je 27 napadača. Preživeo je samo jedan, Nurpaši Kulajev, čija je smrtna kazna preinačena u doživotni zatvor.
Nažalost, bilans terorističkog napada bio je i 334 mrtva među kojima su 186 bila deca, 17 nastavnika i školskog osoblja kao i destorica specijalaca.
Poslјеdnji napad prијe jučerašnjeg, sa više od 40 žrtava, dogodio se 29. marta 2010. Dvијe bombe eksplodirale su u moskovskom metrou usmrtivši 41 osobu, dok 88 ljudi povrijeđeno.
RTS (Foto: vedomosti.ru)