Tradicionalnim izlaskom na lokalitet Lipe na planini Motajica, nekadašnji borci Vojske Republike Srpske i poštovaoci Odbrambeno-otadžbinskog rata, prisjetili su se 24. marta 1992. godine kada su formirane prve odbrambene linije a što je zaustavilo dalji neprijateljski prodor prema Prnjavoru. Ovaj događaj bio je i prilika se nekadašnji borci okupe i prisjete dana kada je odbranjen Prnjavor ali i banjalučka regija.
Sa sjetom u kojoj se miješa ponos ali i tuga za velikim žrtvama demobilisani borci prisjetili su se marta 1992.godine kada su po naređenju tadašnjeg opštinskog štaba Teritorijalne odbrane na sjevernim dijelovima Prnjavora kroz odlučnu odbranu poslali poruku tadašnjim neprijateljima da će svoju rodni prag i sela braniti pod svaku cijenu.
I dok ponovo stoje u siboličnom stroju ljudi iz Ilovskog kraja se prisjećaju kako su i tada u teškim proljetnim danima isto tako morali stati u stroj i suprostaviti se paravojnim muslimansko-hrvatskim formacijama. Tada kao mladić u na prvim linijama odbrane bio je i Nedeljko Tešića iz Gornje Ilove.
” Mi smo ovdje među prvima došli. Bili smo većinom mladi i puni energije a u svima nama bilo malo i straha i neizvjesnosti. Ja sam poslije toga učestvovao u operaciji Koridor, borio sam se kod Gradačca, Bratunca i drugim mjestima gdje je trebalo ”,rekao je Tešić.
Ovo okupljanje važno je i za Gorana Sančanina iz Velike Ilove koje po njegovim riječim treba da čuva uspomenu na te slavne dane gdje se svi trebaju prisjetiti onih koji nisu sa nama.
” Da tada nismo izašli na Motajicu sigurno je da bi Prnjavor nebi bio bezbjedan i bio bi u ratnom okruženju i pitanje je šta bi bilo sa nama danas. Vjerovatno je da bi imao sudbinu Dervente, Broda i drugih mjesta. Teško je prisjećati se svega. Prnjavorčani su dali veliku žrtvu. Mnogo je poginulih i ranjenih iz Prnjavora. Ja sam isto preživio ranjavanje kao i moj brat a i mnogi dobri prijatelji su nam stradali”,rekao je Sančanin.
U početku su u borbena dejstva bile uključene pješadijske čete iz Trstenaca, Smrtića i Velike Ilove i vod iz Pečeneg Ilove, uz podršku artiljerijskih jedinica, da bi im se 2. maja 1992. godine pridružile čete iz Potočana i Štrbaca, odred „Vukovi s Vučijaka“ i dva voda iz Palačkovaca.
U tom periodu kada je iz pravca Dervente i Broda prijetila opasnost od napada snaga Hrvatske vojske i paravojnih muslimansko-hrvatskih formacija, rame uz rame sa Prnjavorčanima, na prvoj liniji, bili su i borci iz derventskog mjesta Trstenci. I danas Milenko Stanković ističe kako je inicijativa Prnjavorčana sačuvala mnoge živote.
” Nama su Prnjavorčani najveća braća i da se tada nismo organizovali sigurno je da bi nam se ponovila stradanja kao u Drugom svjetskom ratu i neki novi Jasenovci. U Derventi je tada bio haos i opšte rasulo. Mi smo već početkom 1992.godine formirali male seoske straže i tako smo donekle spremno dočekali sukobe koji će predstojati ”, objašnjava ovaj mještanin Trstenaca.
Na spomeno obilježju na lokalitetu Lipe danas su brojne delegacije i udruženja proistekla iz Odbrambeno-otadžbinskog rata, položile vijence i cvijeće.
Predsjednik Boračke organizacije Prnjavor Perica Đumić navodi kako je ovo spomen obilježje, podsjetnik na teška vremena ali i pravilne odluke gdje je formiranjem odbrane spriječeno stradanje koja su se tih dana dešavala u okupiranoj Posavini. Zato poručuje da zaborav na te ljude i njihovu žrtvu ne smije pasti.
” Svi znamo da su tadašnje snage iz Hrvatske u martu ušle u Brod i Posavinu i odlučila da zauzme i ove naše dijelove. Mi smo tada bili motivisani da se odbranimo i svako je tada branio svoje. Ilovčani su branili svoju Ilovu, Smrtićani-Smrtiće, Potočanci-Potočane. Odajemo danas ovdje veliku zahvalnost tadašnjem političkom i vojnom rukovodstvu koje je prepoznalo problem koji se stvorio krajem marta.1992.godine i naredili da se stvore prve odbrambene linije čime smo sačuvali Prnjavor ali i cijelu banjalučku regiju ”,rekao je Đumić
Na obilježavanju izlaska prvih prnjavorčana na liniju odbrane bio je prisutan i prvi čovjek grada Darko Tomaš. Podsjeća kako je 24. mart važan datum za savremeni Prnjavor i da su taj datum izgradili borci u Odbrambeno-otadžbinskom ratu.
” Važno je da se sjećamo onih koji su dali veliku žrtvu za stvaranje Srpske a bez njih danas nebi slavili ni Dan grada i druge događaje. Važno je reći da sa ovog mjesta na Motajici šaljemo i poruku mira i da je mir ključan za budućnost te ponovo apelujemo na sve buduće generacije da nijedan problem ne rješavaju ratovima i sukobima nego pregovorima ”,rekao je Tomaš.
Sa područja Prnjavora u proteklom ratu poginulo je 626 boraca. Izlaskom na lokalitet Lipe na Motajici privode se kraju aktivnosti na obilježavanju 24. marta Dana grada Prnjavor.
TV K3