LONDON – Ekonomski rat između Evropske unije i Rusije zaoštrio se u posljednja 24 časa, pošto je Brisel zabranio 90 odsto uvoza ruske nafte, a Moskva proširila zabranu isporuka gasa u Evropu zavrnuvši slavinu nizozemskoj kompaniji GasTera.
Gaspromova odluka o prekidu isporuka gasa Nizozemskoj uslijedila je dan nakon što je Danska upozorila na potencijalnu obustavu snabdijevanja te zemlje ruskim gasom i nakon što je EU donijela do sada najtežu mjeru protiv Rusije od napada te zemlje na Ukrajinu – zabranivši uvoz ruske nafte morskim putem.
Kompanija GasTera, koja kupuje i trguje gasom u ime nizozemske vlade, saopštila je da je s drugim dobavljačem ugovorila nabavku 2,0 milijarde kubnih metara gasa, što je količina koju je ranije računala da će dobiti od Gasproma do oktobra.
“Ovo još ne predstavlja prijetnju za snabdijevanje”, rekao je portparol nizozemskog Ministarstva ekonomije Piter Brugenkejt, prenosi Rojters.
Danska kompanija Orsted je u ponedjeljak upozorila da bi Gasprom eksport mogao da im prekine isporuke, ali je takođe navela da takav potez neće odmah dovesti u opasnost snabdijevanje Danske gasom.
Sve to uticalo je da cijena gasa na trgovanju za mjesec dana unaprijed skoči danas za oko pet odsto na oko 91 evro po megavat-satu (MWh), ali je to znatno ispod istorijski najviše cijene od preko 300 evra po MWh koja je zabilježena početkom marta, dodaje britanska agencija.
“Budući da se na tržištu u velikoj mjeri očekivalo da isporuke budu ukinute za obje kompanije (GasTera i Orsted), takvo kretanje će se odraziti na znatno zaoštravanje balansa između ponude i potražnje”, napisao je analitičar kompanije ICIS, Tom Marcek-Manser na Twitteru.
Protok ruskog gasa do Njemačke preko gasovoda Sjeverni tok pao je danas, vjerovatno zbog, kako kažu analitičari, prekida isporuka za Nizozemsku.
Moskva je ranije zaustavila isporuke prirodnog gasa i Bugarskoj, Poljskoj i Finskoj, zbog njihovog odbijanja da račune plate u ruskim rubljama, što je zahtjev koji je Moskva postavila kao odgovor na zapadne sankcije koje su izolovale Rusiju u mnogim oblastima, uključujući i isključenje iz globalnog bankarskog sistem SWIFT.
Smanjenje isporuka iz Rusije podstiče rast ionako visokih cijena gasa i turbo inflaciju, a evropske vlade i kompanije su pod pritiskom da nađu alternativne dobavljače i obezbijede infrastrukturu za skladištenje gasa i pogone za regasifikaciju.
Evropi se žuri da napuni gasna skladišta kako bi se obezbijedile zalihe prije zime, zbog mogućeg smanjenja snabdijevanja iz Rusije, koja obično obezbjeđuje oko 40 odsto ukupnih evropskih potreba za “plavim energentom”.
Nizozemsko skladište gasa je trenutno popunjeno oko 37 odsto, prema podacima operatera Gas Infrastrakčer Evropa.
Nizozemska vlada je prošle nedjelje saopštila da će povećati subvencije na 406 miliona evra kako bi podstakla kompanije da napune skladište Bergermer, jedno od najvećih skladišta otvorenog pristupa u Evropi, navodi se u tekstu Rojtersa.