Istoričar Miloš Ković smatra da Srbi moraju da osvijetle dugu istoriju genocida nad srpskim narodom, koja traje kroz čitav 20. vijek, a može da se prepozna i u ranijim epohama, pa i u vrijeme austrougarske vladavine u BiH, koja obuhvata kraj 19. i početak 20. vijeka.
Ković vjeruje da Srbi rezoluciju o Srebrenici, čije se usvajanje priprema u Generalnoj skupštini UN, mogu da iskoriste bar za to da pokažu da etiketu genocidnog naroda kao predlagači pokušavaju da im pripišu oni koji su sprovodili genocid nad Srbima.
– Važno je da se nateramo da, makar podstaknuti i ovom sramotom od rezolucije, koju sam ja nazvao genocidnom rezolucijom, jer je podnose oni koji su vršili zločine nad srpskim narodom, a vrše ih i danas, osvetlimo tu dugu istoriju genocida nad Srbima, koji traje i u naše vreme. Јer, ono što se dešava Srbima na Kosovu i Metohiji po definicijama tog pojma može da se nazove samo genocidom – rekao je Ković za Srnu.
KALAЈ SRBIMA UKINUO PRAVO NA POSTOЈANjE
Napominjući da u dokazivanju genocida na određenom prostoru sve zavisi od definicije, Ković objašnjava da se ovdje najčešće koristi definicija genocida iz 1948. godine, koju su dale UN i definicija tvorca pojma genocid Rafaela Lemkina iz 1944. godine.
– To su vrlo široke definicije. Ali, ono što se dogodilo Srbima u Prvom svetskom ratu potpuno odgovara definicijama genocida koje su date 1948. i 1944. godine – rekao je Ković.
On je naveo da, kada se govori o uništavanju Srba u BiH u vrijeme Austrougarske, treba imati na umu da definicija genocida iz 1944. godine podrazumijeva uništenje osnova egzistencije jednog naroda, a to su kulturne i ekonomske osnove.
– To je rađeno već u vreme Austrougarske, odnosno režima Benjamina Kalaja u BiH, kada je ukinuto zvanično postojanje srpskog naroda. Tada su jedini narod koji je zvanično psotojao u BiH bili takozvani Bosanci. Bila je samo bosanska nacija, a Srbi nisu postojali u javnom prostoru – istakao je Ković.
On je objasnio da je tada neko mogao biti Srbin samo u privatnoj sferi – u svojoj porodici i kući, a zvanično se taj narod zvao “bosanski”, kao i jezik, jer srpski zvanično nije postojao.
OD VOЈNIH SUDOVA ZA CIVILE I VЈEŠANjA DO KONCLOGORA
Ković tvrdi da je u Prvom svjetskom ratu došlo do neposrednog, masovnog i genocidnog zločina nad srpskim narodom na tlu BiH, kada je Austrougarska zavela vojne sudove koji su sudili civilima.
– Ono što je počelo veleizdajničkim, takozvanim Zagrebačkim procesom protiv Srba 1909. godine, koji je bio montiran, nastavljeno je nizom procesa u BiH, poput Banjalučkog procesa, koji je bio najveći. Tu se Srbima sudilo zbog toga što su Srbi. Suđeno im je kao `veleizdajnicima` zato što su bili lojalniji Srbiji i Crnoj Gori nego Austrougarskoj – istakao je Ković.
Osim suđenja koja su bili parodija od sudskih postupaka, Srbi su, ukazuje Ković, neposredno ubijani na kućnom pragu, a ubijali su ih austrugarski doborovoljci, takozvani šuckori, koje je akademik Milorad Ekmečić nazvao pretečama ustaša.
– Srbi su vešani i ubijani na najbrutalnije načine na kućnom pragu. Ceo prostor Podrinja, od Hercegovine skroz do Semberije, bio je posut stratištima za Srbe. To, naravno, nije bilo sve, jer su Srbi vođeni u koncentracione logore, a najpoznatiji koncentracioni logori za Srbe iz BiH bili su u Doboju i Aradu – naveo je Ković.
AUSTROUGARSKI ZLOČINI PREĆUTKIVANI I U KRALjEVINI ЈUGOSLAVIЈI
On smatra da je naročito važno da Republika Srpska, kada je riječ o logoru u Doboju, na pravi način obilježi stratišta i da detaljno izuči istoriju tog logora, u kojem su bili i Srbi iz Crne Gore.
– Naravno, treba da se obeležava i sećanje na žrtve u Aradu, u Јindrihovicama i u
Mauthauzenu, Nađmeđeru i drugim logorima na prostoru Austrougarske. Tu su Srbi umirali od torture, gladi i bolesti. Nikakvi lekarsku negu nisu imali, a umirale su hiljade – istakao je Ković.
On je ukazao da je to istorija koja nije ispričana, jer je o njoj vrlo malo pisano i imamo samo djelo “Crna knjiga” Vladimira Ćorovića.
– Ćorović se u toj knjizi bavi zločinima nad Srbima na tlu BiH, u današnjoj Republici Srpskoj, ali i u ostatku BiH. Osim nje, vrlo malo je na sveobuhvatan način o tome pisano. Ti zločini su uglavnom prećutkivani i u Kraljevini Јugoslaviji – napomenuo je Ković.
ISTI ZLOČINCI UBIЈALI 1914. I 1941. GODINE
Više je, kako kaže Ković, pisano o genocidnim zločinima austrugarskih vojski na tlu Srbije, naročito na području Mačve, Јadra i Rađevine, gdje su zatirana čitava sela.
– Isti zločinci iz 1914. godine, koji su tada činili zločine u ovim krajevima, vratili su se 1941. godine i ponekad su to bili isti ljudi. Na širem području Loznice, u selima Draginac i Cikote, ubijane su i bebe u kolevkama. To su bile represalije zbog srpskog ustanka iz 1941. godine, ali izgovor nije važan, jer je reč o masovnim zločinima – naglasio je Ković.
On smatra da na umu uvijek treba imati da su Srbi logoraški narod, jer su ih odvodili u konentracione logore u kojima su masovno umirali i u Prvom u Drugom svjetskom ratu, kao i da se može se reći da su Srbi, uz Rusine, prvi Evropljani koji su zatvarani u koncentracione logore.
– I to je istorija genocida nad srpskim narodom koji traje kroz ceo 20.vek, i koji, kako je rečeno i u Vaskršnjoj poslanici Srpske pravoslavne crkve, može da se prati i u prethodnim vekovima. U istoriji tog genocida posebno važno mesto ima genocid u Prvom svetskom ratu. Akademik Ekmečić je pisao da je taj gecodid počeo 1914. godine u zločinima nad civilima u okolini Foče – istakao je Ković.
(SRNA)