Kancelarija za kontrolu stranih sredstava Ministarstva finansija SAD (OFAC) danas je na crnu listu sankcionisanih lica stavila ministra spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH Stašu Košarca, zatim bivšeg novinara ATV-a, kasnije zaposlenika Prointera ITSS i vlasnika firme „Vorto“ Vlatka Vukotića, kao i vlasnika firme Agape Best Aleksandra Dobrića i njegovog oca i vlasnike firme Zelena Jabuka Mirka Dobrića.
U saopštenju ove kancelarije kaže se da su na OFAC listu stavljena fizička lica i pravni subjekti koji čine dio finansijske mreže predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika koga su SAD već sankcionisale, te omogućavaju porodici Dodik da nastavi s pokušajima izbjegavanja sankcija.
„Godinama je Dodik koristio svoju zvaničnu funkciju da akumulira lično bogatstvo preko kompanija povezanih s njim i njegovim sinom Igorom Dodikom koga su SAD sankcionisale. Ova korupcija zajedno s Dodikovim stalnim pokušajima destabilizacije državnih institucija BiH, podriva povjerenje građana u institucije BiH i vladavinu prava“, navodi se u saopštenju.
Dodik i njegova porodica, kaže se u saopštenju, i dalje se oslanjaju na pouzdane saradnike da prikriju svoje učešće u novim poslovnim poduhvatima, obogaćujući sebe i svoje saveznike dok pokušavaju zaobići sankcije SAD.
Vršilac dužnosti podsekretara Ministarstva finansija za terorizam i finansijsku obavještajnu službu Bradley T. Smith u saopštenju je ocijenio da će Sjedinjene Države nastaviti da razotkrivaju ove napore i odgovornost osoba koje omogućavaju ove aktivnosti.
„Porodica Dodik nastavlja s pokušajima da prikrije svoju kontrolu nad entitetima manipulišući upravljačkim strukturama i ponovnim registrovanjem kompanija pod novim nazivima. Današnja akcija proširuje prethodne sankcije protiv porodice Dodik razotkrivajući njihove namjerne pokušaje da izbjegnu sankcije SAD i ciljajući pojedince koji podržavaju ove aktivnosti“, navodi se u saopštenju.
Dalje se podsjeća da su SAD sankcionirale Dodika 5. januara 2022. godine zbog odgovornosti ili saučesništva u kršenju ili opstrukciji Dejtonskog mirovnog sporazuma (DPA), kao i zbog korupcije povezane sa zapadnim Balkanima. SAD su takođe ranije sankcionisale Dodika 17. jula 2017. godine zbog opstrukcije Dejtonskog mirovnog sporazuma. Dodatno, SAD su sankcionisale Dodikovu odraslu djecu Igora i Goricu Dodik 20. oktobra 2023. godine zbog toga što su materijalno pomogli, sponzorisali ili pružali finansijsku, materijalnu ili tehnološku podršku Dodiku.
„Napori porodice Dodik da se obogati doveli su do sankcija OFAC-a 20. oktobra 2023. godine, 18. juna 2024. i 6. novembra 2024. godine, čime su sankcionisani ključni dijelovi Dodikovog mrežnog koruptivnog patronažnog sistema, uključujući nekoliko entiteta i pojedinaca pod direktnom kontrolom Igora Dodika. Dodik je koristio svoju zvaničnu funkciju da usmjeri vladine ugovore prema mreži privatnih kompanija koje on i Igor nadziru. Dok Igor kontroliše mnoge od tih kompanija, on prikriva svoj lični odnos prema njima koristeći različite nominalne vlasnike i direktore“, navodi se u saopštenju.
Na crnoj listi firme nasljednice „Siriusa“ i „Agapea“
„Nimbus“ je kompanija za IT usluge sa sjedištem u BiH koja je osnovana nakon što je SAD 18. juna 2024. godine sankcionisao kompaniju „Sirius 2010“ koju je kontrolisao Igor.
„Nakon ovih sankcija, Nimbus je formalno osnovan na istoj adresi kao Sirius i javno objavio da će preuzeti sve imovine, operacije i obaveze Siriusa. Nimbus je takođe zadržao Siriusovu upravu i u vlasništvu je iste osobe. Bez obzira na promjenu naziva, Igor je imao kontrolu nad direktorom Nimbus-a, koji mu je dostavljao poslovne izvještaje i tražio odobrenje za poslovne odluke“, kaže se dalje i ističe da „OFAC sankcioniše Nimbus zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Igora Dodika“.
U novembru 2023. godine, navodi se dalje, Dodikov rođak i državljanin BiH, Aleksandar Dobrić (Aco), osnovao je firmu „Best Service“ pod originalnim nazivom „Agape Best“ d.o.o. Banjaluka i kaže da su „SAD sankcionisale Agape 20. oktobra 2023. godine zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Gorice Dodik“.
„OFAC sankcioniše Aleksandra Dobrića zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Igora, osobe čija je imovina blokirana. OFAC sankcioniše Best Service zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Aleksandra Dobrića, čija je imovina blokirana“, precizira se u saopštenju.
Igor Dodik i Mirko Dobrić su vlasnici sankcionisanog Fruit Eco, a Mirko je direktor te firme. U aprilu 2024. godine, nakon sankcionidanja Fruit Eco, osnovana je firma Zelena Jabuka sa Mirkom kao jedinim vlasnikom i direktorom.
„Zelena Jabuka je registrovana na istoj adresi kao i Fruit Eco i obje firme bave se proizvodnjom voća. Prema Igorovim uputstvima, Mirko je pomogao Igorovim poslovnim prijedlozima. OFAC sankcioniše Mirka zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Igora, osobe čija je imovina blokirana. OFAC sankcioniše Zelenu Jabuku zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Mirka, osobe čija je imovina blokirana“, kaže se dalje.
Vlatko Vukotić, bivši zaposlenik sankcionisane Alternativne televizije i Prointer ITSS, te vlasnik firme „Vorto“, takođe je sankcioniran, jer je pružao materijalnu pomoć, sponzorstvo ili finansijsku, materijalnu ili tehnološku podršku Igoru Dodiku.
„OFAC sankcioniše Vukotića zbog toga što je pružao pomoć Igoru, čija je imovina blokirana. OFAC sankcioniše „Vorto“ zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Vukotića, čija je imovina blokirana“, kaže se u saopštenju OFAC-a.
Dalje se navodi da je Staša Košarac, ministar spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH i zamjenik predsjedavajućeg Savjeta ministara BiH, te visoki član SNSD-a zadužen za zloupotrebu svoje zvanične funkcije u korist Dodika.
„Košarac koristi svoje pozicije za blokiranje normalnog funkcionisanja državnih institucija u korist Dodika, manipulisanje budžetom BiH i uticanje na političke odluke u korist SNSD-a. OFAC sankcioniše Košarca zbog toga što je u vlasništvu ili pod kontrolom Dodika, čija je imovina blokirana“, precizira se u saopštenju.
Na kraju se kaže da je u okviru novog talasa sankcija na crnu listu SAD došao i prvi zamjenik direktora ruske građevinske firme „VAD“ Viktor Pavlovič Perevalov koji je sankcionisan zbog svojih aktivnosti u građevinskom sektoru Ruske Federacije, bez detaljnijih obrazloženja.
„Kao rezultat današnje akcije, sva imovina i interesi u imovini navedenih osoba koja se nalazi u SAD-u ili pod kontrolom američkih osoba su blokirani. Sve transakcije sa blokiranim osobama su zabranjene, a osobe koje sarađuju sa njima mogu se suočiti sa sankcijama“, zaključuje se u saopštenju.