Pravo pitanje je, može li ova oznaka povratiti svoje pred-nacističko značenje, i sprati sa sebe breme zla i strašnih zločina?
U antičkom jeziku sankritu, “svastika” znači “blagostanje.” Ovaj simbol koristili su budisti, Indijci, i Đaini skoro čitav milenijum, a smatra se da izvorno potiče iz Indije.
Zapadnjaci koji su među prvima krenuli na putešestvije ovim egzotičnim krajevima sveta bili su inspirisani pozitivnim i istorijskim značenjem ovog simbola, te su počeli da ga koriste u svojim državama, čime je “svastika” po prvi put upoznala zapadni svet, a i on nju.
Početkom 20. veka vladala je prava pomama za “svastikom” kao oličenjem simbola dobre sreće.
Stiven Heler, pisac knjige “Svastika: Simbol izvan iskupljenja”, objašnjava entuzijastično usvajanje “svastike” od strane Zapada, u smislu arhitekture, reklame i dizajna.
“Koka Kola ju je koristila, Karlsberg takođe, i to na flašama piva. Američki devojački klub je čak svoj časopis nazvao “Swastika.” čak su, kao nagradu, svim mladim čitateljkama slale bedževe sa ovim simbolom”, kaže Heler.
Američka vojska je koristila “svastiku” tokom Prvog svetskog rata, a mogla se videti i na avionima britanske avijacije, čuvenog “RAF-a”, sve do 1939. godine.
Benignost ovog simbola polako prestaje početkom tridesetih godina prošlog veka, podudarajući se sa naglim uspehom nacističkih ideja u Nemačkoj.
Nacisti su počeli da koriste ovaj znak zahvaljujući studentima, koji su, prevodeći stare indijske spise, primetili veliku sličnost između svog i indijskog jezika. Zaključili su da Nemci imaju pretke, među kojima se, prema njihovom uverenju, isticala rasa belih bogova-ratnika: arijevaca.
Ovu ideju prigrlile su antisemitske grupacije koje su prisvojile “svastiku” kao arijevski simbol, potpirujući time ideju o antičkom poreklu i nadmoći germanske rase.
Fredi Knoler, jedan od Jevreja koji su preživeli holokaust, izjavio je: “Uvek ćemo pamtiti šta je “svastika” značila u našim životima – simbol čistog zla.”
Crni kukasti krst, na beloj pozadini, uokviren crvenom bojom, od dobroćudnog simbola dobre sreće pretvorio se u najomraženiji znak ako ne u istoriji čovečanstva, onda sigurno 20. veka. “Svastika” predstavlja neizbrisiv podsetnik na zverstva počinjena od strane zloglasnog Trećeg rajha.
“Za jevrejski narod, kukasti krst predsatvlja simbol straha, potčinjavanja i istrebljenja, i to značenje se nikada neće promeniti. Ukoliko ovaj znak stave na sinagoge ili nadgrobne spomenike, uneće strah u naša srca. To se nikada ne sme ponoviti”, nastavio je svoje svedočenje Fredi Knoler, 93-godišnji Jevrejin.
Kukasti krst je u Nemačkoj zabranjen odmah posle rata, a ova država, radi pokušaja iskupljenja za zločine, pokrenula je inicijativu da se ovaj simbol zabrani u celoj EU, ali bezuspešno.
Ironija u svemu je ta što je “svastika” evropskiji simbol nego što iko može zamisliti. Ona praistorijsko poreklo vuče iz Indije, to je jasno, ali korišćena je i kod starih Grka, Kelta, anglosaksonskih naroda, a najstarija primena pronađena je na našem prostoru, Balkanu.
“Svastike” su se pojavile u vinčanskoj kulturi pre čak sedam hiljada godina. Kada su nacisti okupirali Ukrajinu, i u njihovom Nacionalnom muzeju u Kijevu pronašli praistorijske artefakte u obliku kukastog krsta, njihovo ubeđenje o poreklu arijevske rase više niko nije mogao da opovrgne. Odmah su ih odneli u Nemačku, kao poklon Adolfu Hitleru. Posle rata, Ukrajina je uspela da povrati ovo istorijsko blago u vitrine muuzeja.
Ipak, čak i Ukrajince kukasti krst podseća na teror, naročito zbog onoga što se dogodilo u Kijevu 1941. godine, kada se dogodilo jedno od najvećih masovnih ubistava u jednom danu. Nemci su tada pogubili čak 34.000 Jevreja, kojima je poslednja slika pred očima bila upravo zastava sa kukastim krstom.
Ipak, u Skandinaviji imaju malo drugačije mišljenje. Piter Medsen, vlasnik salona za tetoviranje u Kopenhagenu, kaže da veliki broj njegovih mušterija bira upravo ovaj simbol, i to ne iz nacističkih pobuda, već zbog njegovog multikulturalnog značenja, a naročito zbog korišćenja u nordijskoj mitologiji.
“Svastika” je simbol ljubavi koji je Hitler zloupotrebio. Ne pokušavamo da opravdamo zločine počinjene pod zastavom kukastog krsta. To bi bilo licemerno i nemoguće. Niti želimo da se holokaust zaboravi. Samo hoćemo da ljudi znaju da “svastika” dolazi u mnogim oblicima i značenjima, od kojih svaki, sem Hitlerovog, nosi poruku mira i ljubavi. Takođe pokazujemo desničarima i fašistima da ovo nije njihov simbol, i da treba da ga se okanu. Želimo da ga povratimo i istrgnemo iz fašističkog zagrljaja”, kaže Madsen.
U knjizi Stivena Helera prikazane su mnoge fotografije, od američkih aviona, američkih proizvoda sa ovim simbolom, do antičkih fotografija iz Indije, odakle je “svastika” i krenula u svoje višemilenijumsko putešestvije, od simbola sreće, ljubavi i dobrostanja do onog koji označava genocid, ubistva i čisto zlo.
(BBC)