Vjerovatno ste bili mamurni, pa ste propustili dan “Internet domena” koji je počeo u ponoć 1. januara, kada je više od 50.000 knjiga, filmova, pjesama postalo dostupno javnosti. Ova velika vijest dolazi iz Amerike i predstavlja pravi virtuelni novogodišnji poklon za sve filmofile, ljubitelje knjiga i obožavace muzike.
Zahvaljujući odluci američkog društva za autorska prava, određene naslove možete besplatno da preuzimate, dijelite ili reprogramirate, objavljujete ili prilagodite bez dozvole nosioca autorskih prava. A sve je ovo nastalo jer postoji veliki broj projekata za arhiviranje koji rade opsežno na digitalizaciji knjiga, časopisa, muzike i drugih oblika medija.
Dženifer Dženkins iz Centra za proučavanje javnog domena rekla je da mnogi radovi “bukvalno nisu uspjeli” da uđu u javni domen jer su propali, piše Blic.
– Filmovi, na primjer, žurnali, dokumentarci, bukvalno su istrunuli u svojim konzervama. Raspali su se jer su zaštitari čekali da njihova autorska prava isteknu prije nego što ih mogu legalno digitalizovati. Tako smo, zapravo, izgubili ogroman depo kulture od 1920-ih i 30-ih godina zbog zakona o produženju autorskih prava – rekla je Dženifer Dženkins, prenosi Los Anđeles tajms.
Foto: Profimedia
Prema Zakonu o produženju autorskih prava Sonija Bonoa iz 1998. godine, “korporativne” kreacije mogu biti ograničene zakonom o autorskim pravima za 120 godina. Ali, po amandmanu na akt, radovi objavljeni između 1923. i 1977. mogu ući u javni domen 95 godina nakon njihovog stvaranja. To znači da je ovo prva godina od 1998. godine kada je veliki broj radova ušao u javni domen.
U suštini, 2019. godina označava prvi put da je ogromna količina knjiga objavljenih 1923. – uključujući dela Virdžinije Vulf, Agate Kristi i Roberta Frosta – postala legalna za preuzimanje jer su digitalne knjige postale stvar. Sljedeće godine, radovi iz 1924. ulaze u javni domen i tako dalje.
Dakle, kako zapravo preuzimate knjige?
To u velikoj mjeri zavisi od toga na koji sajt idete, a ako ne možete da nađete knjigu na jednom sajtu, vjerovatno ćete je naći na drugom, gdje možete da pronađete čak i audio knjige.
Sveukupno, “HathiTrust” masovan projekat digitalnog arhiviranja, takođe je učitao više od 53.000 radova objavljenih 1923. koji su upravo ušli u javni domen. Više od 17.650 od njih su knjige napisane na engleskom jeziku. Takođe, poslato je više od 1,5 miliona PDF fajlova akademskih radova objavljenih u časopisima prije 1923. godine.
Projekat zahvaljujući volonterima
Važno je napomenuti da se ovakvi projekti oslanjaju na volonterske napore, i u narednih nekoliko dana i nedjelja, proširiće se lista i moći ćete da preuzmete još više, knjiga, pjesama i filmova besplatno na internetu.
Izvor: srpskainfo