Da suncokreti prate kretanje Sunca, to je već odavno poznata činjenica. Kako dan odmiče, oni okreću svoje cvjetove od istoka prema zapadu. Međutim, naučnici sve dosad nisu imali objašnjenje zbog čega oni to rade.
Američko istraživanje pokazalo je da kretanje suncokreta za Suncem uzrokuje njihov unutrašnji biološki sat, a te promjene pozicija biljke čine i većim i pčelama privlačnijim.
Od 1898. naučnici posmatraju kako se suncokreti na početku dana okrenuti prema istoku, da bi se kako dan odmiče okretali prema zapadu, a onda tokom noći ponovo vratili na istok. Niko dosad nije uspio da shvati šta uzokuje taj proces.
Kako bi ustanovili da li je u pitanju biološki sat ili se biljke jednostavno kreću po nekom predodređenom rasporedu, američki biolozi sproveli su niz eksperimenata.
Eksperiment
Prvo su suncokrete privezali da ne bi mogli da se pomjeraju, a zatim ih postavili u posude koje su na početku dana okrenuli na zapad, suprotno od signala koje uobičajeno dobijaju od Sunca. Time su uspjeli da im poremete ritam.
Zatim su ih postavili u laboratoriju s fiksiranim vještačkim svjetlom i ustanovili da su se suncokreti nekoliko dana njihali naprijed-nazad.
Zatim su napravili vještačko svjetlo koje se kreće od istoka prema zapadu. Suncokreti su uspjeli da usklade svoje pokrete s kretanjem svjetla kada je ono pratilo 24-satni ritam, ali nisu kad je ritam promjenjen na 30 sati.
Sve je to dovelo do zaključka da je u suncokretima nešto povezano sa 24-satnim ritmom kretanja.
Ali šta je to što zapravo uzrokuje kretanje suncokreta?
Naučnici su ustanovili da jedna strana stabljike, u zavisnosti od doba dana, raste brže od druge strane, a to uzrokuje da suncokret pomjera svoj cvijet.
Takav tip rasta je drugačiji od redovnog rasta suncokreta i javlja se na dnevnoj bazi, odnosno u 24-satnom ritmu. Pokazalo se da je to za biljku dosta važno jer su one okrenute od Sunca tokom eksperimenata imale 10 odsto manje listove od prosječnih. Takođe, suncokreti koji su ujutru bilo okrenuti ka istoku privukli su pet puta više pčela od onih vještački okrenutih na zapad.
O suncokretu
Smatra se da je uža domovina suncokreta Meksiko i Peru. Španci su ga prenijeli u Evropu 1510. godine. Najprije su ga uzgajali u botaničkom vrtu u Madridu. Zatim je prenijet u Francusku, Englesku, Njemačku i ostale evropske zemlje. U prvo vrijeme suncokret se uzgajao kao ukrasna biljka po vrtovima. Sjeme se grickalo, a njime su hranili i ptice. Kao ratarski usjev počeo se sijati početkom XIX vijeka najprije u Rusiji.
Suncokret je najveća biljka iz porodice glavočika iz roda Helianthus. Korijen mu raste i do tri metra u dubinu. Zbog svoje sposobnosti upijanja velike količine vode i štetnih materija, suncokret se koristi za isušivanje močvarnih zemljišta i čišćenje zagađenih. Zanimljiva činjenica je da je najveća uočena i zabilježena visina njihovog stabla čak 9,17 m, dok je prosječna visina 50-250 cm. Svaki suncokret koji vidite na polju može sadržati i do 2.000 sjemenki, pa su ovi cvjetovi odlična atrakcija za ptice! Ali ako više volite možete brati suncokrete i peći sjeme za vlastitu upotrebu. Na francuskom ih nazivaju “tournesol” što znači “turneja sa suncem”.
Izvor: Nezavisne / Autor: Minja Šuković