Osnivači Balkan investment banke bili su litvanska banka Ukio bankas i investiciona kompanija Ukio banko investicione grupe. Balkan investment bankom su do njene propasti upravljali Litvanci, a 2013. godine banku je kroz proces dokapitalizacije preuzela RS i danas posluje pod imenom Banka Srpske.
Istraga Tužilaštva BiH
Sagovornik blizak Tužilaštvu BiH rekao je “Glasu Srpske” da je istraga otvorena protiv bivšeg direktora Balkan investment banke Edvinasa Navickasa, direktora sektora finansija Marije Ninković, koja je bila njegova desna ruka i najbliži saradnik, te direktora brokerskog odjeljenja Dijane Ostić. Tužilaštvo BiH je, kako ističe naš sagovornik, istragu otvorilo i protiv bivšeg direktora Direkcije za upravljanje rizicima Mirjane Čomić, direktora pravne službe i sekretara banke Saše Grabeža i direktora Sektora sredstava i privremenog upravnika banke Dejana Radmanovića.
Pored čelnika Balkan investment banke, istragom su obuhvaćeni i njihovi konsultanti i saradnici. Među njima su, kako ističe izvor “Glasa Srpske” blizak Tužilaštvu BiH, konsultant banke Vitomir Popović, zastupnici Ukio banko investicione grupe Nenad i Sanja Rubež i vlasnik fočanske firme “Pavgord” Gordan Pavlović. Nenad i Sanja Rubež su zastupali i interese Fabrike glinice “Birač” iz Zvornika, čiji je vlasnik bila Ukio banko investicione grupe, čime su bili u svojevrsnom sukobu interesa. Pavlović je, nakon što je uz saglasnost Vlade RS u aprilu 2013. godine otvoren stečaj u “Birču”, za 6,4 miliona evra preuzeo od Ukio banko investicione grupe sva potraživanja u zvorničkoj fabrici. Potraživanja, prema računici Litvanaca, iznose 85,6 miliona evra, ali je taj iznos osporen.
– Tužilaštvo osumnjičene tereti za krivično djelo organizovani kriminal. Osim istrage malverzacija u samoj Balkan investment banci, istražioci rade i na opsežnoj istrazi koja se odnosi na transakcije banke sa “Birčem” i drugim povezanim licima – kazao je sagovornik “Glasa Srpske”.
Ministar finansija RS Zoran Tegeltija izjavio je ranije da je preko fabrike “Birač” opljačkana milijarda maraka. Zbog zloupotreba u “Birču” MUP RS je ranije podnio Specijalnom tužilaštvu RS prijave protiv petorice Litvanaca, koji su osumnjičeni za milionske pronevjere.
Naš izvor kaže da Tužilaštvo BiH istražuje i regularnost davanja 72 miliona KM sumnjivim pravnim licima putem Balkan investment banke.
– Tužilaštvo je došlo do obimnih podataka o tome kako je Navickas izvlačio novac putem svojih firmi u BiH, Hrvatskoj i Srbiji. On je milione uložio u kupovinu nekretnina u Hrvatskoj putem svoje firme “Baltik”, kojoj je Balkan investment banka dala kredit od 700.000 KM. On i njegova supruga posjeduju i firme “Industrija Adria”, “Inegra” i “Kvasko” – kaže naš sagovornik.
Portparol Tužilaštva BiH Adisa Karačić kaže da ne mogu govoriti o ovom slučaju.
Specijalno tužilaštvo RS
Istragu protiv odgovornih u Balkan investment banci vodi i Specijalno tužilaštvo RS, a prvoosumnjičeni je Navickas. Portparol Specijalnog tužilaštva Dragica Tojagić kaže da je 2013. godine MUP RS podnio izvještaj protiv više lica zbog krivičnih djela koja se mogu dovesti u vezu s poslovanjem ove banke.
– Specijalno tužilaštvo otvorilo je istragu protiv Navickasa i drugih lica zbog postojanja osnova sumnje da su počinili krivična djela organizovani kriminal i zloupotreba ovlašćenja u privredi. Oni se terete da su u periodu od 2007. do polovine 2013. godine kršeći Zakon o bankama i propisane procedure banke drugim privrednim društvima omogućili odobravanje ili odobrili veći broj rizičnih kredita u znatnim iznosima – kaže Tojagićeva.
Dodala je da su osumnjičeni više puta prolongirali rokove za vraćanje kredita, smanjivali i otpisivali ugovorene kamate, a da neki krediti nisu ni vraćani.
– To je bitno uticalo na likvidnost, rezultate poslovanja, stopu adekvatnosti kapitala i kvalitet aktive banke. Tako je Balkan investment banci nanesena šteta velikih razmjera, a drugim privrednim društvima i pravnim licima pribavljena znatna imovinska korist čiji tačan iznos još nije utvrđen – istakla je Tojagićeva.
Prema njenim riječima, u toku je i istraga protiv Balkan investment banke, Navickasa i drugih odgovornih lica zbog postojanja osnova sumnje da su od 1. juna 2004. do aprila 2013. godine suprotno odredbama Zakona o unutrašnjem platnom prometu u namjeri da inostranim firmama pribave protivpravnu imovinsku korist omogućili preduzećima “Birač” i “Alumina” iz Zvornika da izbjegnu poslovanje i platni promet preko redovnih bankovnih računa.
– Ta preduzeća su sa nerezidentima poslovala putem nerezidentnih računa otvorenih u Ukio banci u Litvaniji. Preko tih računa su ciljano plaćane obaveze pojedinim dobavljačima i povjeriocima, isplaćivane plate radnika i izvlačen novac iz “Birča”, “Alumine” i drugih povezanih lica. Tako su izbjegli blokade redovnih računa, a pribavili znatnu imovinsku korist određenim inostranim subjektima. Na taj način oštetili su druge povjerioce i budžet RS – dodala je Tojagićeva.
Radi se, kako je istakla, o vrlo složenim istragama koje zahtijevaju prikupljanje velikog broja materijalnih dokaza, sprovođenje raznih vrsta vještačenja i prikupljanje dokaza putem međunarodne pravne pomoći.
Uprava
Uprava Banke Srpske je od 20. novembra 2013. godine Specijalnom tužilaštvu RS podnijela 11 krivičnih prijava protiv 17 osoba zbog sumnje da su zloupotrebom službenog položaja u nekadašnjoj Balkan investment banci izvršili više krivičnih djela i time nanijeli štetu banci. U Banci Srpske nisu željeli da govore o tome protiv koga su podnesene prijave.
GLAS SRPSKE