Posjedovanje blanko obrasca predstavlja direktnu mogućnost izrade originalnog dokumenta, te putovanje sa takvim dokumentom.
U vremenu velikih migracija, posebno iz zemalja Bliskog i Srednjeg istoka prema Evropi, te u konstantnom riziku od terorističkih napada, rizik se dodatno povećava i neophodni su dodatni mehanizmi za prevenciju mogućnosti nestanka blanko obrazaca dokumenata.
U prethodnom periodu u dva navrata su se pojavile informacije da su nestajali blanko obrasci pasoša. U jednom slučaju je zaplijenjeno 148 obrazaca blanko pasoša evropskih država na aerodromu u Turskoj, a u drugom slučaju se pojavila informacija da su u ruke Islamske države dospjele desetine hiljada blanko obrazaca pasoša Sirije, Iraka i Libije.
Ono što je, praktično, ostalo nezapaženo jeste činjenica da se BiH u ovim slučajevima nijednom ne spominje kao zemlja čiji pasoši ili dokumenta se koriste za ovakve namjene, iako se u prethodnom periodu u pravilu BiH javljala kao jedna od rizičnijih zemalja kad se spominju lična dokumenta.
Analiza rizika
U BiH su u prethodnih nekoliko godina učinjena značajna poboljšanja u oblasti ID dokumenata, posebno pasoša, ličnih karata i vozačkih dozvola. Analizirajući rizike upravo se kao jedan od glavnih identifikovala mogućnost krađe ili nestanka blanko obrazaca.
Shodno tome izvršene su aktivnosti i uvedene tehnologije koje omogućavaju takozvano zamrzavanje identiteta, pa je kompletan postupak izrade dokumenata u BiH takav da ne postoji mogućnost nestanka blanko obrasca pasoša, ličnih karata ili vozačkih dozvola.
Na taj način se apsolutno eliminisao glavni rizik po pitanju sigurnosti dokumenata u BiH, što nju svrstava u red najbezbjednijih država u ovoj oblasti.
Za razliku od prethodnog perioda kad je bio običaj da se BiH spominje u negativnom kontekstu, sada to više nije slučaj jer pasoši, lične karte i vozačke dozvole BiH važe kao izuzetno sigurna dokumenta, koja se u potpunosti izrađuju u BiH, u visoko bezbjednom okruženju, na način da nije moguće da nestanu blanko obrasci jer oni ne postoje.
Upravo iz Agencije za identifikaciona dokumenta, evidenciju i razmjenu podataka BiH (IDDEEA) ističu da BiH uopšte ne nabavlja blanko obrasce pasoša, te da je to jedan od najpouzdanijih vidova bezbjednosne zaštite koja garantuje onemogućavanje falsifikovanja ovog ličnog dokumenta.
“Kompletan obrazac pasoša izrađuje se u BiH, a proizvodnja samog obrasca počinje onog momenta kad se kod nadležnog organa za izdavanje pasoša podnese zahtjev za njegovo izdavanje, odnosno tek tada počinje postupak proizvodnje dokumenta i personalizacije (unošenja ličnih podataka u obrazac)”, pojašnjavaju iz IDDEEA.
Tehnologija
Kako dodaju, riječ je o najnovijoj tehnologiji izrade pasoša kojom se onemogućava zloupotreba blanko obrasca pasoša, odnosno ne postoji blanko obrazac koji je moguće zloupotrijebiti.
“Ovakav način personalizacije pasoša se u BiH primjenjuje od 1. oktobra 2014. godine, odnosno od uvođenja pasoša treće generacije ili Supplemental Access Control – SAC pasoša”, naveli su iz IDDEEA.
Iz te agencije ističu da je u BiH prelaskom na SAC pasoše, koji se izdaju od oktobra 2014. godine, i elektronsku ličnu kartu, čije je izdavanje počelo u martu 2013. godine, izmijenjen i sam proces personalizacije ovih dokumenata u odnosu na ranije.
“Ne postoji više skladištenje nepersonalizovanih obrazaca, nego se tek po zahtjevu građana vrši njihova izrada, što je jedna od najsigurnijih metoda održavanja sistema ličnih dokumenata u svijetu”, napominju iz IDDEEA.
Pritom je, kako dodaju, fotografija nosioca pasoša personalizovana pomoću najsavremenije tehnologije za fotografije u boji na identifikacionim dokumentima i “ugniježđena” je u drugom sloju polikarbonata, što onemogućava bilo kakvu zloupotrebu.
“BiH je među prvim zemljama u svijetu započela izdavanje SAC pasoša, dva mjeseca prije roka koji je Evropska unija postavila svojim članicama”, zaključuju iz IDDEEA.
Iz Granične policije (GP) BiH ističu da se među nestalim blanko dokumentima ne nalaze i bh. dokumenti.
“Granična policija BiH posredstvom aplikacije za granične provjere direktno pristupa svim relevantnim bazama podataka u BiH i inozemstvu, koje, uz ostalo, sadrže i podatke o izgubljenim, ukradenim, nevažećim i drugim neregularnim putnim ispravama”, kaže Sanela Dujković, portparol GP BiH.
(nezavisne novine)