Skupština Srbije usvojila je na današnji dan 1914. godine u Nišu Deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena i između opcije ujedinjenja svih Srba izabrala ujedinjenja sa ostalim narodima slovenskih korijena.
Deklaracija je usvojena u ratnim uslovima u doba austrougarske agresije i velikih zločina koje su te trupe izvršile u Srbiji.
Mada su postojale ponude saveznika da Srbija kao pobjednica, kada se rat završi, dobije dijelove današnje BiH i Hrvatske na kojima žive Srbi i tako zaokruži svoju terioriju, poslanici su izabrali opciju jugoslovenske države.
Srbija je Deklaracijom istakla da joj je ratni cilj ujedinjenje Južnih Slovena /Srba, Hrvata i Slovenaca/ u jednu novu, veliku državu, koja bi nastala na ruševinama Austrougarske.
Iznošenjem jugoslovenskog ratnog cilja, u društveno-političkom smislu, Srbija je istovremeno saveznicima ponudila stvaranje velike države na Balkanu koja bi mogla da bude jedan od stubova stabilnosti u poslijeratnoj Evropi.
U realizaciju ovog cilja srpska vlada je potom, stavila sve svoje potencijale.
Saveznici Srbije /Britanci i Francuzi/ bili su protiv ove ideje ili uzdržani, ali su nakon Velikog rata promijenili mišljenje.
Veliki doprinos Srbije u savezničkoj pobjedi u Prvom svjetskom ratu, velike žrtve koje je podnijela Srbija i probijanje solunskog fronta omogućilo je srpskoj vojsci da oslobodi današnju teritoriju BiH od Austrougarske i omogući da narodi sa današnjih dijelova Hrvatske, Slovenije i Makedonije uđu u sastav Jugoslavije.
Srbija i Crna Gora su jedine unijele svoj državni status u prvu Jugoslaviju.
Do ujedinjenja je došlo i na velike molbe predstavnika Hrvata, koji su slali delegacije u Beograd tražeći spas u Jugoslaviji.
Akt o ujedinjenju potpisan je 1. decembra 1918. godine.
(Srna – Foto: Arhiva)