Ministarstvo finansija Republike Srpske, uporedo sa nizom mjera realizovanim radi zaštite stanovništva i podrške privredi, pokrenulo je po izbijanju pandemije proces fiskalne konsolidacije koji je podrazumijevao izradu rebalansa budžeta u maju, te rebalansa koji će biti razmatran na sjednici Narodne skupštine iduće sedmice.
Fiskalna konsolidacija podrazumijeva usklađivanje javnih prihoda i javnih rashoda do čijeg disbalansa je došlo zbog pada javnih prihoda, prije svega, prihoda po osnovu indirektnih poreza, te zbog značajnog rasta javnih rashoda, prevashodno u zdravstvenom sektoru i kroz pomoć privredi, saopšteno je iz Ministarstva.
Ovakav omjer javnih prihoda i rashoda, tvrde u Ministarstvu, podrazumijevao je dodatno finansiranje kroz zaduživanje, kao i snažne uštede na nekim drugim rashodima.
– Na ovaj način su održane likvidnost i solventnost budžeta, očuvan zdravstveni sistem, sačuvani životi i zdravlje stanovništva Republike Srpske, te je održan nivo privredne aktivnosti – navode u Ministarstvu finansija.
S obzirom na to da je u uslovima pandemije došlo do smanjenja redovnih javnih prihoda i porasta rashoda, u skladu sa Zakonom o fiskalnoj odgovornosti u Republici Srpskoj, Narodnoj skupštini je predloženo da se donese odluka o odobravanju privremenog odstupanja konsolidovanog budžetskog deficita od fiskalnog pravila, i to u uslovima prirodne nepogode uzrokovane pojavom virusa korona i proglašenjem pandemije.
– U skladu sa narušenim pravilom, predložene mjere se odnose na jačanje finansijske discipline i fiskalnu konsolidaciju kojim bi se budžetski deficit sveo na nivo ispod tri odsto ostvarenog bruto domaćeg proizvoda – pojašnjavaju u Ministarstvu.
Fiskalni savjet Republike Srpske se saglasio i dao preporuke koje je Vlada ugradila u informaciju pripremljenu za razmatranje u parlamentu.
U skladu sa Zakonom o fiskalnoj odgovornosti, pod opštim fiskalnim pravilima se podrazumijevaju pravilo o dugu i pravilo konsolidovanog budžetskog deficita.
Prvo pravilo limitira javni dug Republike na način da na kraju fiskalne godine ne može biti viši od 55 odsto ostvarenog BDP-a u toj godini, a drugo pravilo određuje da konsolidovani budžetski deficit na kraju fiskalne godine ne može biti viši od tri odsto ostvarenog BDP-a u toj godini.
– Podsjećamo da je do ove godine nivo javnog duga, kao i iznos konsolidovanog deficita budžeta u Republici Srpskoj, uvijek bio unutar granica određenih ovim fiskalnim pravilima – navode u Ministarstvu.
Međutim, u Ministarstvu ističu da je zbog značajnog povećanja javnih rashoda tokom ove godine usljed saniranja posljedica pandemije, kao i zbog velike neizvijesnost kada će se ona okončati, te značajnog pada javnih prihoda, došlo do odstupanja od pravila za konsolidovani fiskalni deficit, ali ne i do odstupanja od pravila za dug u Republici Srpskoj u ovoj godini.
– Јavni dug će na kraju tekuće godine biti ispod 45 odsto ostvarenog BDP-a u toj godini – tvrde u resornom ministarstvu.
U Ministarstvu navode da će, imajući u vidu zakonska ograničenja, te preporuke Fiskalnog savjeta, Vlada odgovorno raditi na mjerama koje će dovesti do povećanja prihoda, odnosno smanjenja rashoda, vodeći računa da se ne naruši poštovanje opštih fiskalnih pravila, sa naglaskom na pravilo koje se odnosi na dug.
– Iako fiskalna konsolidacija podrazumijeva i određene restriktivne mjere koje će dovesti do povoljnijeg odnosa prihoda i rashoda, ona neće podrazumijevati obustavu planiranih investicija ili prestanak izdvajanja za neku od kategorija budžetskih korisnika – navedeno je u saopštenju.
Takođe, dodaju iz Ministarstva, podrška privredi, kao i stanovništvu pogođenim pandemijom biće kontinuirana kroz Kompenzacioni fond.
Praksa javnog objavljivanja svih korisnika kojima su sredstva dodijeljena biće nastavljena na internet stranici Poreske uprave Republike Srpske, čime je ovaj proces učinjen krajnje transparentnim i dostupnim javnosti.
RTRS