U svetu digitalnih komunikacija bez mimike i govora tijela, emotikoni i emodžiji su važni koliko i interpunkcija.
Koristimo ih prirodno da bi naglasili svoj ton i emocije.
Nakon dvije godine socijalne distance zbog pandemije postali su gotovo neizbježni.
Ali, oni koji su se prvi dosjetili ideje digitalne ironije vjerovatno nisu mogli ni da zamisle koliko će te ikonice uzeti maha.
Sve je počelo na jednom američkom univerzitetu prije 40 godina kada su osmišljeni emotikoni – standardni interpunkcijski znakovi koji nsu se grupisali kako bi označili izraze lica, u prvom redu osmijeh :-).
Moderni emodžiji, pak, pokrivaju sve aspekte života, od grimasa do gestikulacije rukama, od raznih predmeta do vremena.
“Njima se naglašava kako treba razumjeti neku izjavu”, istakla je lingvistkinja Erika Linc sa Univerziteta u Bonu koja istražuje jezik i komunikacije u digitalnim medijima.
Sarkastični štreberi
U komunikaciji licem u lice, govornikova mimika, gestikulacija i ton važni su za razumijevanje onoga što želi da se naglasi, na primjer ironija.
Kada je primijenio emotikon na svojem univerzitetu u Pitsburgu 1982. godine, američki računarski stručnjak Skot E. Falman nadao se da će to spriječiti nesporazume u digitalnoj komunikaciji koja se tada odvijala putem školskog BBS sistema, odnosno elektronske oglasne table.
Sistem su tada uglavnom koristili štreberi skloni sarkazmu, rekao je Falman za njemačke novine Frankfurter Rundšau ranije ove godine.
Ali mnogima je bilo teško da odrede sarkazam i ozbiljno su uzvraćali pa su uslijedili pravi “ratovi riječima”, rekao je.
Ljudi su tada počeli da raspravljaju o tome da svoje šale takkvima i označe, ali ni to na početku nije bilo shvaćeno ozbiljno.
Ali u septembru 1982. Falman je objavio sugestiju koja će imati dalekosežne implikacije koje teško da je mogao predvidjeti – kombinaciju dvije tačke, znak za minus i zagradu :-).
Tako je nastao “smajli” koji je trebalo da označava da se korisnik šali ili govori dobronamjerno.
Kasnije je rekao da je to zamislio kao privremenu zabavu za druge korisnike, ali je brzo uzelo maha i počelo da se širi izvan univerziteta, podstaknuto širenjem interneta.
Zlatno doba emodžija
Emodžiji se danas ne koriste samo za označavanje načina na koji je neku izjavu potrebno shvatiti, nego i sve više zamijenjuju znakove interpunkcije, rekla je Linc.
Kada se ikonica koristi umjesto tačke na kraju rečenice, na primjer, njeno značenje postaje “ekspresivno”, rekla je lingvistkinja.
Emodžiji takođe pomažu da komuniciranje bude ekonomičnije. Tako je “uzdignuti palac” brza poruka da se sagovornik slaže.
S druge strane, izostanak emodžija u poruci takođe ima značenje i često se koristi da bi se izrazio ozbiljniji ton.
Mnogi ljudi razvili su osjećaj kada da koriste emodžije, a kada ih je bolje izostaviti, istakla je Linc.
Međutim, ona vjeruje da će se dugoročno ikonice sve više koristiti i u formalnoj komunikaciji.
“Trijumf emodžija je nezaustavljiv”, rekla je.
Ipak, to nikada neće u potpunosti ukloniti rizik od nesporazuma, rekli su naučnici, jer čak i značenje emodžija može ponekada biti dvosmisleno, a i ljudi su skloni da ih koriste u različitim kontekstima imajući na umu različita značenja.
Iz tog ugla gledanja, možda je upravo jednostavnost Falmanove originalne ideje pomogla da se tako razvije.
(b92)