Svako pismen, pa i Denis Bećirević, mogao bi čitajući Dejtonski sporazum i njegovih jedanaest aneksa da zaključi da je postojeća BiH sastavljena tek u Dejtonu, iako je formalno bila priznata od aprila 1992. godine, istakao je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.
Kolumnu predsjednika Republike Srpske za Novinsku agneciju Republike Srpske – SRNA prenosimo u cijelosti:
Prema Dejtonskom sporazumu, BiH postoji više kao geografski prostor sa međunarodno priznatim granicama, a ne kao država po ustavnopravnoj teoriji i praksi. Po sastavu i strukturi “Bosna i Hercegovina” je zajednica dva entiteta i tri konstitutivna naroda i ostalih, ali samo entiteti u svom nazivu imaju i odrednicu svog ustavnopravnog ustrojstva – Srpska je Republika, a bošnjačko-hrvatski entitet je Federacija. Dejtonska “Bosna i Hercegovina” mogla bi se odrediti kao državna zajednica dva entiteta ili još tačnije zajednica država.
Dva entiteta su države, jer u svojoj nadležnosti po svojim ustavima i Ustavu BiH imaju zakonodavne, izvršne i sudske organe, vojsku i policiju, graničnu i carinsku službu, finansije i sve poreze, kao i mnoge druge nadležnosti koje imaju države. To što je nametnutim izmjenama i dopunama entitetskih ustava, visoki predstavnik oduzeo brojne nadležnosti entitetima, ne mijenja ništa u pravnom smislu.
U Ustavu BiH /Aneks 4 Dejtonskog sporazuma/, “Bosna i Hercegovina” se pominje u kontekstu određivanja zajednice koju čine dva entiteta – Republika Srpska i Federacija BiH.
Dejtonski sporazum je razrada Ženevskih i Njujorških principa koje su entiteti usaglasili u septembru 1995. godine prije početka mirovnih pregovora u novembru iste godine u Dejtonu. U tim principima na početku stoji: “Bosna i Hercegovina nastaviće svoje legalno postojanje u okviru sadašnjih granica i kontinuiranog međunarodnog priznanja”. Nema odrednice “Republika”, već samo neodređeno – “Bosna i Hercegovina”, a pominjanje granica i međunarodnog priznanja je u funkciji navođenja riješenih pitanja, da ne bi bilo sporenja o granicama i međunarodnom priznanju. U Principima se entiteti pominju 16 puta, a ‘Bosna i Hercegovina’ samo jednom.
Podsjetiću Bećirevića da je u polaznim američkim osnovama za Ženevske principe stajalo: “pravni entitet poznat kao Bosna i Hercegovina”. To je rezultiralo da se teritorija predratne jugoslovenske republike, označava samo kao “Bosna i Hercegovina” i u Ženevskim i Njujorškim principima.
Ričard Holbruk je u Dejtonu to jasno definisao: “Postoje dva entiteta i koncept Ustava BiH možemo praviti samo izvlačeći iz dva entiteta onaj sadržaj koji će omogućiti da se sačuva BiH, da koliko-toliko bude funkcionalna i stabilna”.
U članu 1.1. Ustava BiH piše: “Kontinuitet. Republika Bosna i Hercegovina, čije će službeno ime od sada biti ‘Bosna i Hercegovina’ nastavlja svoje pravno postojanje prema međunarodnom zakonu kao država, sa unutrašnjim sistemom izmijenjenim kako je ovdje predviđeno, te u okviru sadašnjih međunarodno priznatih granica”.
Ova ustavna odredba jasno definiše dejtonsku “Bosnu i Hercegovinu” kao subjekt prema vani, dok skoro sav unutrašnji subjektivitet i nadležnosti pripadaju entitetima. Republika Srpska i Federacija BiH u Dejtonu su pristali da samo dio svojih državnih nadležnosti prenesu na nivo BiH. Te be-ha nadležnosti su precizno pobrojane u članu 3.1 Ustava BiH, a sve druge nenavedene nadležnosti ostale su i ustavno pripadaju entitetima kako to piše u članu 3.3.a) Ustava BiH: “Sve vladine funkcije i ovlaštenja koje u ovom Ustavu nisu izričito dodijeljene institucijama Bosne i Hercegovine, pripadaju entitetima”.
Cjelokupna struktura brojnih aneksa Dejtonskog sporazuma, potencira isključivo dva entiteta kao strane koje provode Dejtonski sporazum i kao subjekte sporazumijevanja i izmjenama i dopunama njegovih aneksa. Nema “Republike Bosne i Hercegovine”, pa ni “Bosne i Hercegovine” kao unutrašnje pravnog subjekta, zato i nije moguća nadređenost nivoa BiH entitetima.
U članu 12.1. Ustava BiH piše: “Ovaj ustav stupa na snagu potpisivanjem Opšteg okvirnog sporazuma kao ustavni akt koji zamjenjuje i stavlja van snage Ustav Republike Bosne i Hercegovine”.
Ne predviđa se bilo kakva ratifikacija u “parlamentu Republike Bosne i Hercegovine”, kao što nema važnosti propisa “Republike Bosne i Hercegovine”. Namjerne neznalice poput Bećirevića, trebali bi pažljivije čitati Dejtonski sporazum i njegov Aneks 4 i dva aneksa Aneksa 4.
U Aneksu 2. Aneksa 4 pod nazivom “Prelazni aranžmani” piše: “Kontinuitet zakona. Svi zakoni, propisi, sudska pravila o postupku koji budu na snazi na teritoriji Bosne i Hercegovine kad Ustav stupi na snagu, ostaju na snazi u mjeri u kojoj se ne kose sa Ustavom, sve dok nadležno vladino tijelo Bosne i Hercegovine ne odredi drugačije”.
Dakle, nema nikakve “Republike Bosne i Hercegovine”, ni njenih propisa. U času potpisivanja Dejtonskog sporazuma, na “teritoriji Bosne i Hercegovine” postojali su propisi Republike Srpske, Hrvatske Republike Herceg-Bosne i onog ostatka predratne jugoslovenake republike Bosne i Hercegovine, koji je sebe nazivao “Republika Bosna i Hercegovina”.
Da “međunarodno priznata Republika Bosna i Hercegovina” do Dejtonskog sporazuma nije bila “važeća država” niti da ima bilo kakav važeći kontinuitet potvrđuje i tačka 5 Aneksa 2 Aneksa 4 /Ustava BiH/ pod nazivom: “Sporazumi. Svi sporazumi koje je Republika Bosna i Hercegovina ratifikovala između 1. januara 1992. godine i stupanja na snagu ovog ustava će se predočiti članovima Predsjedništva u roku od 15 dana nakon preuzimanja dužnosti; svaki takav sporazum koji ne bude predočen biće poništen. U roku od šest mjeseci nakon što je Parlamentarna skupština prvi put sazvana, na zahtjev bilo kojeg člana Predsjedništva, Parlamentarna skupština će razmotriti hoće li otkazati još koji takav sporazum”.
U Aneksu 4 Dejtonskog sporazuma, koji je Ustav BiH, definisana su samo tri njena organa: Predsjedništvo, Ustavni sud i Centralna banka. Prema Ustavu, BiH nema vladu, nema vojsku, ni policiju, nema carinu, ni carinsku službu, nema finansije, nema sud, ni tužilaštvo, nema sve ono što neku teritorijalnu zajednicu čini državom. Zato i nije država, već teritorija sa međunarodno priznatim granicama i “unutrašnjom strukturom” po dejtonskom Ustavu.
U Ustavu BiH ne postoji “Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine”, ni “Savjet ministara Bosne i Hercegovine”, ni “Ministarstvo spoljnih poslova Bosne i Hercegovine”, ni ministarstva u Savjetu ministara /dva ustavna i sedam neustavnih/ i naravno isto tako neustavno titulisanje tih ministara kao ministara BiH. Oni su samo članovi Savjeta ministara.
Neustavan je i naziv “Oružane snage Bosne i Hercegovine” što je suprotno ustavnom određenju iz Aneksa 4 – Ustava BiH po članu 5.5. i po članu 1.2. Aneksa 1-A Dejtonskog sporazuma – “Sporazum o vojnim aspektima mirovnog rješenja”. Oba dejtonska aneksa određuju da u Bosni i Hercegovini postoje samo oružane snage dva entiteta sa preciznom i jasnom odredbom koja glasi: “Nijedan entitet ne smije prijetiti ili upotrijebiti silu protiv drugog entiteta, a ni pod kakvim okolnostima oružane snage jednog entiteta ne smiju ulaziti na teritoriju drugog entiteta ili boraviti na njemu bez saglasnosti vlade tog drugog entiteta i Predsjedništva Bosne i Hercegovine”.
RTRS (Foto: arhiva)