S ciljem zaštite zdravlja građana Odbor za zdravstvo Gradskog odbora DNS Banja Luka saopštio je danas da je uočio nedostatke u ovoj oblasti. Nadležnim institucijama, Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske i Fondu zdravstvenog osiguranja, sugerišu da sistemskim mjerama unaprijede rad i odnose u ovoj sferi zdravstvenih usluga. Saopštenje za javnost prenosimo u cijelosti:
A) Propisivati lijekove po njihovom fabričkom nazivu. Ljekari treba da propisuju one lijekove koje, u cjelini ili đelimično, plaća Fond zdravstvenog osiguranja (prvo propisati lijekove sa Pozitivne liste). Pravilo mora da bude da doktor lijek propisuje uz naznaku njegovog fabričkog naziva što je uobičajeno u naprednim državama i što ponovo kod nas treba vratiti u praksu. Poštujući etičke principe i uz punu odgovornost, doktor može propisati zamjenski lijek ali je čest slučaj da pacijent ne reaguju isto na svaki zamjenski lijek. Suočavajući se s drugim nazivom lijeka, drugačijim bojama i kutijama, dešava se da su pacijenti zbunjeni, uznemireni i u takvim okolnostima primorani da se ponovo obraćaju ljekaru. Nisu rijetki primjeri pogrešne primjene duple terapije sa starim i novim lijekom.
B) Spriječiti manipulacije s pakovanjem lijekova. Uočljiva je praksa da farmaceutske kompanije prave kutije sa manje tableta nego ranije, npr. 28 tableta u kutiji umjesto 30, koliko je potrebno za terapiju od 30 dana. Sličan slučaj je i sa sirupima. Ovakav pristup pakovanju lijekova, neusklađen sa terapijom, primorava građane da zbog dvije ili nekoliko tableta kupuju dodatnu kutiju koja najvećim dijelom neće biti upotrijebljena.
Prijedlog: Prvo, da se onemogući registracija nestandardnih (manjih) pakovanja i drugo, da se standardizovana pakovanja registruju u računarskom sistemu što bi doktorima olakšalo opređeljenje za ono pakovanje lijeka koje je količinski usklađeno sa terapijskim zahtjevima.
C) Suzbijati profiterstvo u trgovini lijekovima. Apoteka je danas istovremeno profitna trgovina koja često pribjegava zamjenskim lijekovima u nedostatku onih koje traži pacijent ili zbog toga što su nabavili lijekove koji su komercijalno isplativiji. Nužno je uspostaviti pravilo da se određivanjem adekvatnog lijeka bave doktori a da apotekari moraju izdati isključivo propisani lijek. U slučaju da doktor napiše da je dozvoljena i zamjena, apotekari mogu izdati i drugi lijek, uz obavezu da pacijentu prvo ponude lijek koji plaća Fond u cjelini ili dijelom.
Izdavanje lijekova je i dalje u velikoj mjeri bez recepta i adekvatne kontrole kupaca i proizvođača. Rješenje je u sistemu inspekcijskih kontrola, nadzorom nad inspektorima, elektronskom receptu, većim propisanim novčanim kaznama kao i oduzimanjem dozvola za rad apoteke ili oduzimanjem licence zaposlenima.
D) Regulisati postojanje dežurnih apoteka. U većini opština u Republici Srpskoj nema dežurnih apoteka. To je razlog što su građani iz takvih lokalnih zajednica često prinuđeni da noću, neđeljom ili prazničnim danima, putuju po lijek u one opštine u kojima je organizovan rad dežurnih apoteka.
Prijedlog: Zakonskim mjerama regulisati da u svim opštinama moraju postojati dežurne apoteke u krugu do 20 km. Moguće rješenje je da najveći lanci apoteka preuzmu teret takve organizacije.
E) Usvojiti Plan mreža apoteka. U maloprodajnom sistemu Republike Srpske apoteke se otvaraju stihijski. Nema prostornog plana apoteka usklađenog sa naseljenošću i potrebama stanovništva. U takvim okolnostima imamo ulice sa prekomjernim brojem apoteka, neadekvatno i nedovoljno popunjenih stručnim apotekarima.
Predlažemo da se u BiH ujednači Plan mreža apoteka prema kriterijumu koji će obezbijediti da na jednu apoteku bude usmjereno najmanje 2000 stanovnika. Ovakav plan postoji u svim razvijenim evropskim zemljama.
– DNS je usvojio sistemsku platformu koja identifikuje probleme u ovoj oblasti i daje sistemska rješenja po svakoj navedenoj tački – stoji u saopštenju za javnost Odbora za zdravstvo Gradskog dbora DNS Banja Luka.