Istraživači su konačno utvrdili najvjerovatnije porijeklo citirnus lanatus vulgaris, odnosno lubenice. Omiljena ljetna voćna poslastica vodi porijeklo iz današnjeg Sudana.
Iako kod većine ljudi Afrika budi asocijacije na suvu klimu s kojom ne bi povezali nešto sočno kao lubenicu, ta vrsta voća vodi porijeklo sa Crnog kontinenta.
Kada, gdje i kako je predak današnje lubenice “pripitomljen”, odnosno počeo da se uzgaja za ljudsku upotrebu za botaničare je dugo vremena bila misterija.
Botaničarka Suzan Rener je zajedno sa svojim timom Univerziteta u Minhenu uspjela da poslije više godina ispitivanja i rada na biogeografiji roda citrillus utvrdi da slatka lubenica u kojoj danas svi uživamo ne potiče iz Južne Afrike kako se mislilo.
“Svi su mislili da postoje samo četiri divlje vrste i da današnja lubenica vodi porijeklo iz Južne Afrike”, kaže Rener.
Međutim, 2015. godine jedna od njenih studentkinja Žilam Komicki otkrila je kroz sekvenciranje DNK razlitih vrsta da je pretpostavljeni južnoafrički predak u stvari daleki rođak.
Odatle je jedno otkriće slijedilo drugo i stigli su do toga da je lubenica iz sudanske provincije Kordofan najvjerovatniji predak današnje lubenice.
Studija, objavljena u Proceedings of the National Academy of Sciences, utvrdila je da je opšte konsenzus o porijeklu lubenice zasnovan na seriji grešaka.
Oko 150 godina nakon što je učenik taksonoma Karla fon Linea otkrio vrstu kod Kejptauna i imenovao je citrillus lanatus, jedan američki botaničar povezao je otkriće s lubenicama, koje dijele isto ime.
Još od tada je formirana ideja da lubenice potiču iz Južne Afrike.
Ono što je problem kod ispitivanja porijekla lubenica jeste što se one kao voćke teško fosilizuju, što čini skoro nemogućim posao naučnika da utvrde njihovo porijeklo.
Ipak, tokom istraživanja su uspjeli da dođu do lista lubenice starog 270 godina koji je bio sačuvan u jednom herbarijumu. Potom su uzgojili sve vrste lubenica i mapirali njihov DNK.
Utvrdili su da je najsličniji divljem voću koje raste u provinciji Kordofan u Sudanu. Do ideje da kordofansku lubenicu uzmu kao kandidata došli su na osnovu bilješki određenih hladnoratovskih botaničara.
U njihovim zapisima i bilješkama, koje su prevedene sa ruskog, navodi se kao pretpostavka da je moguće da je biljka iz Kordofana zapravo predak lubenice.
Kordofanska lubenica je manja od odomaćenih vrsta i nema crvenu unutrašnjost. Takođe smatraju i da je lubenica postala slađa kao rezultat odomaćivanja i gajenja.
(RTS)