U Moskvi je održan komemorativni skup u znak sjećanja na žrtve terorističkog napada u Beslanu 2004. godine kada je više od 330 talaca, većinom djece, ubijeno tokom trodnevne drame.
Grupa od tridesetak naoružanih islamskih terorista, opasanih eksplozivom, upala je u osnovnu školu u mestu Beslan u Sjevernoj Osetiji, autonomnoj ruskoj republici na sjevernom Kavkazu i kao taoce zadržala preko 1.200 djece i odraslih.
Lider čečenskih separatista Šamil Basajev preuzeo je odgovornost za ovaj zločin.
U Hramu Rođenja Presvete Bogorodice na Kuliški u Moskvi danas je služen pomen za poginule. Potom je na trgu ispred hrama počelo polaganje cvijeća na spomenik žrtvama terorističkog čina, prenosi RIA Novosti.
Prisutni su minutom ćutanja odali poštu nastradalima, a tradicionalno su u vazduh puštena 334 bijela balona.
Ova užasna priča započela je 1. septembra 2004. U Rusiji svake godina na taj dan u svim školama održavaju se proslave praznika znanja u čast početka nove školske godine i prijema đaka. Takva proslava odvijala se i u gradu Beslanu u autonomnoj republici Severna Osetija na severu Kavkaza.
U Srednjoj školi broj 1 okupilo se 1.200 đaka, roditelja, nastavnika. Dok su svi uživali ispred škole pojavila se poveća grupa mušakraca i žena. Svi su bili naoružani.
Naime, radilo se o terorističkoj grupi kojom je komandovao čečenski terorista Šamil Basajev, koji je odlučio da se zbog akcija ruskih bezbjednosnih snaga osveti. Izbor mjesta pao je na školu u Beslanu.
Ruske snage bezbjednosti, kasnije kao su utvrdile prepoznale su odmah da je u pitanju rukopis Šamila Basajeva, koji je ranije izvodio slične terorističke akcije sa velikim brojem taoca, koje su ubijali kad je akcija oslobađanja započela. Svima u glavi bile su scene iz moskovskog pozorišta Dubrovka i sela Prvomajskoje.
Jedan od teorija tvrdila je da su se Čečeni dugo pripremali za ovaj napad i da su u ljeto kad su se u školi vršile neke opravke ubacili među radnike da bi u fiskulturnoj sali postavili eksploziv.
Kasnijim pregledom utvrđeno je da su to bile mine ručne izrade, dinamit, kao i veća količinu municije.
Upad terorista
Napad je izvela grupa od 33 terorista Drugog bataljona šehida Rijadus Salihin sastavljena od 13 Čečena među kojima su bile i dve žene popularno zvane “crne udovice”, 9 inguša, 3 Rusa, 2 Arapina, 3 Osetina, 1, Tatarin i dvojica nepoznatih nacionalnosti.
Teroristi su se podelili u dve grupe. Prva grupa prikupila se na granici Ingušetije i Severne Osetije i krenula put Beslana.
Druga grupa već se bila ubacila među roditelje u samoj školi.
Dok su djeca bežala teoristi su otvorili vatru. Nakon početnog haosa deca su pohvata i stavljena u fiskukturnu salu. Teroristi su od strunjača i srpava za vežbanje napravili barikade, a deca su kao živi štit stavljena između prozora. Duž sale preko košarkaških obruča bio je postavljen eksploziv, a najveća eksplozivna naprava bila je postavljena na pod.
U periodu 1. na 2. septembar ubijeno je 10 mušakraca taoca, za koje su čečenski teroristi procenili da su spremni da pruže otpor.
Tog prvog spetmebra stradala je i jedna od “crnih udovica” koja je slučajno aktivirala šehidski pojas i poginula.
Lokalne policijske snage opkolile su zgradu škole a među njima su bili pripadnici OMON-a i SOBR specijalne jednice.
Iz Moskeve upućene su bile i specijalna jednice ALFA i VIMPEL.
Dodatnu konfuziju stvarali su roditelji djece koji su stajali blizu same zgrade škole nadajući se da će moći da spasu decu.
Tragičan rasplet krize
Rasplet krize počeo je 3. septembra u pet do jedan po lokalnom vremenu.
Naime, teroristi su dozvolili da se ispred škole pojavi kombi kako bi evkuisao žrtve koje su stajale i počele da zaudaraju.
Kada je eksplozija odjeknula spolja i u samoj sali odjeknula je druga detonacija. Od straha jedan terorista je odkočio i aktivrao drugu minu. Taj početni haos iskoristili su očajni dobrovoljci koji su sa puškama krenuli u juriš na školu. Teroristi su ih dočekali spremnim i otvorili vatru iz zaštićenog objekta. Veliki broj njih je stradao.
U celu priču uijmešali su se specijalci jednica Alfi koji su uz pratnju oklopnih trasnportera koji su otvarali vatru došli do škole. U njihovoj pratnji bili su i vojni inženjerci koji su trebali da deaktiviraju eksploziv. Inženjerci, kada su usepli da uklone mine sa prozora, su se sklonili, a onda je nastupila akcija jednice ALFA. Čak je kontrolisanom eksplozijom otvorena bila rupa na fiskulturnoj sali.
Uslijedio je opšti haos pa su specijalci koji su upali morali da rade dva zadatka spasavaju decu i pucaju na teroriste. Jedna grupa terorista uspela je da se probije do jedne barikade, a roditelji i doborovoljci ih nisu mogli razlikovati da li su njihovi.
Sporadične borbe sa teroristima vođene su sve do ranih jutarnjih časova 4. septemebra.
Rusko Ministarstvo za vanredne situacije saopštilo je kasnije da su u akciji poginule 333 osobe, to toga 186 dece gde je njih 26 preminulo u bolnici.
Poginulo je i 12 pripadnika FSB i 32 napadača. Jedan terorista je uhapšen kad je pokušao da se sakrije pod oklopni transporter.
RTRS/Kurir.rs (Foto: Profimedia)