U Spomen-kompleksu Čardak kod Dervente danas je obilježeno 28 godina od velikog stradanja 37 Srba koje su na Vaskrs 1992. godine ubili pripadnici HVO-a i paravojnih hrvatsko-muslimanskih formacija i ugasili nekoliko porodica.
Načelnik opštine Derventa Milorad Simić istakao je da je na Vaskrs 1992. godine izvršen pogrom nad ljudima i da su ubijeni srpski civili.
On je istakao da su to bili ljudi koji nisu ni u jednu tuđu kuću ušli, već su samo čuvali svoju, a cijena čuvanja svog praga bila je velika, što Derventa neće zaboraviti.
Simić je rekao da se ove godine sjećanje na stradale Srbe obilježava pod posebnim uslovima zbog virusa korona, a prethodnih godina bilo je daleko više ljudi.
Član Organizacionog odbora obilježavanja Slaviša Đuraš istakao je da je ovo bilo najveće stradanje Srba u opštini Derventa, te da se nikada ne smije zaboraviti.
“Ne želimo da se ikada ponovi tragedija koja se dogodila u našem naselju. Potrebno je da odgovaraju svi koji su učestvovali u pogromu, zatvaranju i ubijanju ljudi”, rekao je Đuraš.
Prema njegovim riječima, u posljednje dvije godine dobojsko i Tužilaštvo BiH nisu uradili ništa po tom pitanju.
“Poslije predmeta protiv Azre Bašić i Almaza Nezirovića ništa nije pokrenuto. Imamo predmete komandanta Vojne policije Želje Pudića, komadanta 103. HVO brigade Zlatka Majića – Slovenca i druge. Sada pitamo javno – zašto je stalo procesuiranje odgovornih za ovaj zločin? Sada kada je na red došao komandni kadar, sve stoji”, rekao je Đuraš.
On je naglasio potrebu da budu procesuirani odgovorne za zločine počinjene nad srpskim stanovništvom u Kostrešu, Lužanima, Polju i drugim mjestima.
Jedna od preživjelih i svjedok zločina u Derventi 1992. godine Zagorka Kuzmanović, koja je u logoru provela osam dana, prisjetila se da je veliki broj Srba toga dana stradao.
“Postojala je jama u koju Srbi pobacani, kao stoka, a veći broj je odveden u logore u kojima sam bila ja, moj muž, sestra, brat i drugi iz porodice. To su tužna sjećanja i nikada se ne ponovilo”, rekla je Kuzmanovićeva.
Prema podacima Udruženja ratnih zarobljenika opštine Derventa, stradale su čitave porodice. Iz kuće Lazarevića ubijeni su otac, majka i sin, iz kuće Živkovića otac, majka i sin, te bračni parovi Zorić i Ćudić.
U masovnoj grobnici pored magistralnog puta, koja je otkrivena nakon rata, pronađeno je 19 tijela Srba koja su bukvalno bila nabacana na jedno mjesto i preko kojih je navučena zemlja.
Veliki broj onih koji se nisu uspjeli spasiti zarobljen je i odveden u logore u vojnom skladištu Rabić i bivšem Domu JNA u Derventi, u kojima su izlagani najsurovijim oblicima torture.
Bivši logoraši su svjedočili da su prvo razdvojili djecu i žene od odraslih muškaraca, da su žene kasnije pustili, ali su ih silovali i maltretirali, dok su muškarci danima bili zatvoreni u ovim logorima.
Ubijenim Srbima danas je služen parastos, a potom su vijence položili delegacija porodica ubijenih Srba sa Čardaka, načelnik opštine Derventa Milorad Simić, te delegacije Udruženja ratnih zarobljenika i Boračke organizacije iz Dervente.
SRNA