Srpska pravoslavna crkva obilježava Vozdviženje Časnog krsta – Krstovdan, pomen na događaj kada je pronađen krst na kojem je raspet Isus Hristos.
Časni krst je pronašla carica Јelena, majka cara Konstantina Velikog, kada je bila na poklonjenju Hristovom grobu u Јerusalimu.
Vjernici se tokom današnjeg dana pridržavaju posta, a bere se i posvećuje bosiljak.
Krstovdan slavimo dva puta godišnje. Jesenji Krstovdan obilježava se 27. septembra, a 18. januara zimski, u znak sjećanja na prve hrišćane i krštenje Isusa Hrista u rijeci Jordan.
U stara vremena ljudi su na Krstovdan strogo postili, na hljebu i vodi, ali zanimljivo – jelo se i grožđe, dok je drugo voće bilo zabranjeno. O značaju ovog običaja svjedoči i narodna poslovica: “Ko se krstom krsti, taj Krstovdan posti”.
U nekim srpskim selima održavali su se vašari, a ovaj dan prate i drugi živopisni običaji.
Stari običaj nalaže da se na jesenji Krstovdan stoka premazuje katranom u znaku krsta da bi se zaštitila od bolesti. Takođe, u selima su se isplaćivali takozvani poljaci, koji su čuvali polja od Đurđevdana do Krstovdana, tjerali ptice i naplaćivali globe od onih čija je stoka pravila štetu na tuđim njivama. Isplaćivalo se onoliko koliko je bilo dogovoreno o Đurđevdanu.
U narodu se vjeruje da se na Krstovdan zmije povlače na počinak i da ih od tada više nema. Ne treba zaboraviti još jednu staru praksu – vjeruje se da treba iskopati rupe za sađenje voćaka, kako bi im se stablo što više razgranalo, prenosi Blic žena.
Jedan od najljepših običaja koji se vezuju za jesenji Krstovdan jeste tradicija branja i osvećenje bosiljka. Ova biljka je u našem narodu poznata kao božja i veoma je važna za tradicionalne običaje. Kažu da se prvo sadi bosiljak, pa tek onda druge biljke i cvijeće. Zato bi 27. septembra u kuću trebalo unijeti malo bosiljka – za uspjeh i zdravlje čitave porodice. Slično tome, bosiljak se kači na ikonu da čitava godina ne bi išla naopako, a kažu da valja popiti i čaj od bosiljka.
Za ljude rođene na ovaj dan vjeruje se da na nejakim plećima nose sjenku Časnog krsta i da su zato pred Bogom posebno odgovorni za svoje postupke.
(Tekst: srpskainfo – foto: arhiva)