Danas 95 godina od smrti kralja Petra Prvog Oslobodioca

August 16, 2016, 6:04 am

Kralj Petar Prvi Oslobodilac ostaće upamćen u srpskoj istoriji kao evropski liberal, prvi ustavni vladar, vrhovni komandant herojske oslobodilačke vojske, ali prije svega kao vladar koji je imao razumijevanja i volio svoj narod.

Kralj Petar je na vlast došao nakon majskog prevrata 1903. godine i ubistva posljednjeg srpskog vladara iz dinastije Obrenović, Aleksandra i njegove supruge Drage, a vladao je sve do svoje smrti 1921. godine.

Petar je bio Karađorđev unuk, i treći sin Perside i kneza Aleksandra Karađorđevića.

Borio se u francuskoj vojsci u Francusko-pruskom ratu, pridružio se kao dobrovoljac pod pseudonimom Petar Mrkonjić u Bosanskohercegovačkom ustanku protiv Osmanskog carstva.

Od samog početka svoje vladavine, kralj Petar Prvi suočio se sa ozbiljnim preprekama – zemlja je bila rastrzana unutašnjom političkom borbom, a Austrougarska, isprva naklonjena novom srpskom kralju, postala je ubrzo otvoreni neprijatelj Srbije, naročito poslije krize izazvane aneksijom BiH 1908. godine.

Pod vrhovnom komandom Petra Prvog, Srbija je pobijedila u oba Balkanska rata, protiv Turske 1912. i Bugarske 1913. godine, i Srbiji su pripojene oslobođene teritorije Raške oblasti, Kosova, Metohije i Makedonije.

Zbog stalnih i teških napora u Balkanskim ratovima, zdravstveno stanje kralja Petra Prvog se pogoršalo i on je 24. juna 1914. prenio kraljevska ovlašćenja na prestolonasljednika Aleksandra.

Mjesec dana kasnije, Austrougarska je objavila rat Srbiji, čime je započeo Prvi svjetski rat.

Vijest o Prvom svjetskom ratu dobija u Vranjskoj banji i odatle odlazi na front, a nakon veličanstvenih pobjeda na Ceru i Kolubari 1914, i ulaska Njemačke i Bugarske u rat 1915, srpska vojska bila je prinuđena na povlačenje i napuštanje zemlje.

Albanska golgota ostavila je velikog traga na zdravlje ostarjelog kralja, ali on je, ipak, doživio da dočeka konačnu pobjedu i oslobođenje Srbije, i stvaranje nove države – Kraljevine SHS, nastale ujedinjenjem Srba, Hrvata i Slovenaca.

Kralj Petar Prvi Karađorđević umro je 16. avgusta 1921. godine, a sahranjen je šest dana kasnije na Oplencu, zadužbini Karađorđevića.

Kralj Petar je osnovnu školu i gimnaziju završio u Beogradu, a dalje školovanje je nastavio u Ženevi.

Po završenom školovanju septembra 1861, Petar se upisuje u pariski Koledž Sen-Barb, a 1862. u čuvenu vojnu Akademiju Sen-Sir koju završava 1864. godine.

U Parizu se bavio fotografijom i slikarstvom, i usavršavao svoje vojničko i političko obrazovanje.

Ono mu je otvorilo vidike ideja političkog liberalizma, parlamentarizma i demokratije, te je preveo čuveno djelo engleskog filozofa i politikologa Džona Stjuarta Mila “O Slobodi”.

U ljeto 1883. godine oženio se crnogorskom princezom kneginjom Ljubicom-Zorkom, sa kojom je imao petoro djece.

Što se tiče njegove političke karijere, nakon ubistva kneza Mihaila Obrenovića u maju 1868. godine, donesena je odluka da se Karađorđevićima zabrani povratak u zemlju i oduzme sva imovine.

Nakon neuspjele Topoloske bune 1877. uključio se aktivno u politički život Srbije.

Majski prevrat označio je i povratak Karađorđevića na presto, pa je tako nakon što je vojska izvela državni udar, knežević Petar Karađorđević proglašen za kralja.

Petar je krunisan 21. septembra 1904. godine, a nakon 45 godina Karađorđevići su ponovo došli na čelo Srbije./rtrs

Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana. Neophodna polja su označena sa *