Cvijanović: Srpska neutralna do referenduma

Predsjednik Republike Srpske Željka Cvijanović izjavila je da je stav Republike Srpske u pogledu članstva u NATO i drugim eventualnim vojnim savezima neutralnost u odnosu na postojeće vojne saveze sve do eventualnog raspisivanja referenduma na kojem bi bila donesena konačna odluka o ovom pitanju.

Ona je naglasila da se ovim jasno ukazuje i da je referendum osnova za donošenje konačne odluke o pitanju članstva.

– Pitanje aktivacije MAP-a, odnosno Akcionog plana za članstvo BiH u NATO, tema je kojom smo se na različite načine bavili zadnjih godina, tačnije od aprila 2010, kada je NATO pozvao BiH da se priključi MAP-u, ispostavljajući tada i uslov koji se odnosi na knjiženje vojne imovine – podsjetila je predsjednica Srpske.

Ona je naglasila da je prethodnih gotovo 9 godina ovo pitanje prolazilo kroz različite faze, kao što je to slučaj i sa temom članstva u NATO uopšte. Dodaje da nije pogrešno reći da je NATO, kao tema, prisutna mnogo duže, još od potpisivanja Dejtonskog sporazuma, bilo u formalno-pravnom smislu kroz prisustvo NATO snaga u BiH ili u političkom kao pitanje ili dilemu o eventualnom članstvu BiH u ovoj alijansi.

Ukratko, kaže ona, vođene su diskusije, nastojali su se postići određeni dogovori, donošeni su određeni akti koji odražavaju stavove institucija ili političkih partija.

– Za nas je najrelevantniji najsvježiji dokument institucija Republike Srpske, a to je Rezolucija o zaštiti ustavnog poretka i proglašenju vojne neutralnosti Republike Srpske, koju je Narodna skupština Republike Srpske donijela 18. oktobra 2017. – naglasila je Cvijanovićeva.Iako se pitanje prava na referendum na nivou Republike Srpske uporno nastoji problematizovati u Sarajevu ili dijelu međunarodne zajednice, kaže ona, treba reći da Republika Srpska ima puno pravo da izrazi svoj stav – i imala bi puno pravo da održi referendum o pitanju potencijalnog članstva BiH u NATO savezu, u skladu sa pravima koje Republika Srpska uživa po osnovu Ustava i Dejtonskog sporazuma.

Ona je navela da s obzirom na ozbiljnu prirodu i političke i pravne posljedice ulaska u NATO, referendumi o članstvu u NATO-u održani su u mnogim zemljama.

– Pojašnjenja radi, za pristupanje BiH NATO alijansi obavezna je ratifikacija protokola uz Sjevernoatlantski sporazum iz 1949. godine. Referendum bi imao bitnu demokratsku ulogu i bio bi u funkciji informisanja članova Parlamentarne skupštine BiH koji predstavljaju Republiku Srpsku i člana Predsjedništva BiH iz Republike Srpske o stavu građana Republike Srpske o tome da li Sjevernoatlantski sporazum treba ratifikovati i da li bi to bilo destruktivno po vitalni interes Republike Srpske – istakla je Cvijanovićeva.

Štaviše, pojasnila je ona, Ustav BiH Narodnoj skupštini Republike Srpske izričito daje ključnu ulogu u ratifikaciji sporazuma.

Prema Ustavu BiH, Predsjedništvo BiH pregovara i ratifikuje sporazume uz saglasnost Parlamentarne skupštine BiH. Međutim, prema Ustavu BiH, “član Predsjedništva koji se ne slaže sa nekom odlukom Predsjedništva može da izjavi da je ona veoma štetna po vitalne interese entiteta za teritoriju sa koje je izabran… Takva odluka odmah se upućuje Narodnoj skupštini Republike Srpske, ako je takvu izjavu dao član sa te teritorije”, rekla je Cvijanovićeva.

Prema njenim riječima, ova odredba Narodnoj skupštini Republike Srpske daje jasnu ustavnu ulogu u ratifikaciji ugovora.

– Dakle, ukoliko bi Predsjedništvo BiH pokušalo da ratifikuje Sjevernoatlantski sporazum – ili bilo koji ugovor – pitanje ratifikacije moglo bi se naći direktno pred Narodnom skupštinom Republike Srpske – navodi ona.

Ona je dodala da je primjereno da Narodna skupština Republike Srpske donosi rezolucije u kojima iznosi svoj stav o pitanjima od značaja, kao što je članstvo u NATO-u, i traži mišljenje građana putem referenduma.

– Dakle, strane zainteresovane za ovo pitanje moraju uzeti u obzir ustavnu ulogu Republike Srpske u potencijalnom pristupanju bilo kojoj vojnoj alijansi. Smatram da je primjereno da se ovim pitanjem bavimo i na današnjem sastanku, uprkos tome što je Narodna skupština prije nešto više od godinu dana usvojila pomenutu Rezoluciju o vojnoj neutralnosti, kako bismo razmotrili neke nove okolnosti, odnosno najnoviju odluku NATO, u vezi sa pitanjem aktivacije MAP-a za BiH – rekla je Cvijanovićeva.

(Srna)